TÜRK DESTANLARI

HARUN YİĞİT

Antalya /2010

2

ISBN:987-605-85874-0-3

Eserin Adı: 

TÜRK DESTANLARI

Eserin Yazarı: Harun YİĞİT

e.posta: yigit_harun@yahoo.de

Adresi:

Sinan mahallesi Sapmaz Çiftçi oğlu iş hanı No: 66

Antalya

 

3

Dün Bugüne Destan Oldu

Destanlar, milletlerin ilk ve en zengin hazineleridir.

Büyük Milletler büyük destanlara sahiptirler.

Destanlar, bir milleti tarih öncesine götürebilecek gücü 

taşıyorsa, öyle bir esere sahip herhangi bir millet

Sadece heyecanlanmakla kalmaz, ayrıca heyecanını 

taşıracak yer de bulamaz.

4

YARADILIŞ DESTANI 

-Tarih değil, Gülceleşen destandır dilimizde… 

-İlmin, fiziğin, kimyanın hattâ biyolojinin, mantığın ve 

felsefenin sustuğu bir zamanda da insanlar vardı. 

-Destanlar, milletlerin geçmişteki bütün varlığı ve 

geleceğini aydınlatan ışık gücüdür.

5

-I-

…………Sevgidir işin esası

Yer, ay, güneş; toprak, hava, ateş yok iken

Suyu da, rüzgârı da yaratmıştı O zaten

Sonsuz boşlukta evvelden evvel, ilkten ilk

Uçuyordu kartallaşıp Karahan’ la Erlik

Varedenle var edilen hoşça bakarken suya

Sular, sular…Varmadılar meçhul uykuya..

 

Sıçratıyordu suyu rüzgârları estirip

Marifet sandı bunu, anlamadan doruk, dip

Yükseklere çıkayım bulunduğum noktadan; 

Derken

Onu yakalayıp boylu boyunca düşürdü suya

Yüce

…….Yaradan.

……….Karahan…

Dedi:

''(D)ur 

H(E)le!

Ke(S) yeli!

Su a(T)ma, su!…

Uçam(A)zsın sen!

Kendi(N)i ne sandın?

Beni işit, beni, beni!” dedi.

6

......Duydu,

........Titredi

..........Korktu

Suyun içine

Battıkça battı 

Dolu dolu su

Yuttukça yuttu

Dibe batarken,

Ağırdı öylesine.

Ölüm tadarken,

Bağırdı avaz avaz…

Boğulmakta olanın feryâdıyla

Bir uğultu yayıldı ortalığa

Acı mı acı

Emir emirdi:

'''Çık yukarıya '' dedi

''Kim daha güçlü

Bak etrafına ! ''

Ve ekledi :

‘’Sağlam taş getir !’’

“Sağlam taş !”

Suyun dibinden

Geldi koca hediye

…Karahan ile Erlik

……Oturdular taş üstüne

………Konuştular

7

………..Yapılacak iş üstüne

………….Konuştular, 

……………Sohbet edip konuştular

……………………………Sevilene sevenin

……………………………Yaptığı nazdır sohbet

…………………………….Bakış bakış söylenen

…………………………….Muhteşem sözdür sohbet

…………………..Suyun dibinde çaba

…………………..Neye, niçin, acaba?

…………………..Zaman denen girdaba

…………………..Boşalan özdür sohbet

…………...Varmak sonsuza birden

……………Arınmak, yunmak kirden

……………Ayrı kalınca yârden

……………Ağlayan gözdür sohbet

Bir biterse bin başlar

Aşksız döngü yavaşlar

Yanar, yakılır taşlar

Sularda közdür sohbet

Taş tamamdı,

Ancak,

Toprak yoktu ortada;

……..''Şimdi itaat et, kul ol

…………Ve suya dal

…………..Su dibinden 

…………….Avuç, avuç toprak al!''

Buyrukları

Geldi arka arkaya...

Güçsüzlüğünü anlayıp

Boyun eğdi Karahan’ a.

8

Verilen emre uydu

Daldı suyun dibine.

Buyruğu yerine getirdi Erlik

Sırlı emâneti uzattı dipten...

”Ol” dedikçe her şey arka arkaya

…Oldu!

……...Oldu!

………….Oldu!

Taş üstüne oturup

Seyretti olanları

Sevdi,

Sevdi,

Kendisinde kendini

9

-I-

…………I Yeryüzü, dağ, taş

İkinci kez emir verdi: ''Dipten toprak getir'' diye

''Yer olsun''u buyurunca, olan elbet yeryüzüdür

Getirilen bu toprağı su üstüne serpiştirip

Baktığında, genişleyip dolan gurbet, yeryüzüdür

Okyanuslar, birçok deniz, binlerce göl oluşurken

Suyun üçte birisini, alan, hayret yeryüzüdür !

*

Gizlice 

Ağzına toprak

Saklamıştı kendine.

…………………….Güveniyordu çünkü

…………………….”Sevdi, yarattı beni” diyor

…………………….Naz ediyordu sanki…

Ve elbette;

Olanlar oluyordu birden

Ağzındaki topraklar genişledi kocaman

Nefesi kesilince Karahan’a yalvarıp

”Aman!” diledi korka korka yanına varıp

Dedi: ''Yok mudur acep, bu kuluna acıman?’’

Nefessiz kaldığında ağlamaya başladı

Dedi: ''Sen ey en Yüce, silinmez senin adın!..’’

-‘’Söyle bana cevap ver: Neden toprak sakladın''?

10

Duysa da bin pişmanlık 

....................İkinci bir suç işledi

................Erim erim eridi

...........Ne dese, neylese 

.......Bir türlü bilemedi

Diyemedi...

.......Saklayamazdı, gizleyemezdi

..............Sonunda çözüldü, kelepçeden sanki dili

..................Usul, yavaş ve korkakça, sessizce:

-‘’Hoştu dilimde, taddı ağzımda

Su dibinden aldığım bu toprak

Sevdim, saklamak istedim birazcık

Pişmanım şimdi ancak!”

-''Öyleyse at ağzından kurtul'' dedi!

Verilen emir ile 

.....................Ağızdaki topraklar

Lapa, lapa döküldü,

.....................Oluştu birçok dere-tepe 

.....................Oluştu da oluştu.

Dümdüz olan yeryüzü 

.....................Dağlar ile buluştu

………………………..Toprağın üstünde dağlar

………………………..Su üstünde denge sağlar

………………………..Boşaldı ya koca ağzı

………………………..Erlik ağlar, sular ağlar.

11

Tepeler var küçük küçük

Suların üstündeki yük

Bir emirdir dağdan büyük

Erlik ağlar, sular ağlar.

Hem naz eder, hem de pişman

Sanki kendisine düşman

Üzülünce Şol Karahan

Erlik ağlar, sular ağlar.

*

Var ettiği,

Sevdiği;

Yalanları söylemişti

Üzülmüştü, 

Sitem etti:

‘’Bana karşı geldin kötülüğü düşledin

…..Artık ikinci kez kabahat işledin

……..Senin gibi kötülük düşünenler

……….Gayrı kötü kişi olacaklar

………….Bana uyanlar ise iyi ve pak

……………Güneş gibi yüzleri ak.

Benden günahını

Saklayanlar senin,

Saklamayan

Benimdir

Böyle

Bil!’’

12

-III-

 -Coğrafya, doğa ve iklim

Su

Hava

Taş, toprak oluşmuştu;

Dizim dizim dağlar da

Kuşak kuşak durmuştu.

Sonra

‘’Ol dedi, gel!’’ dedi zerre, zerre tohuma

‘’Sen de beni duy!’’ dedi

Çatlayıp yarılanda tohum sancıyla

Dalsız ağaç yeryüzünde boy verdi.

Toprağı yoğurtarak

İçine can üfledi

Erlik’i çağırtarak

Buna eğilin dedi

Sizden üstündür deyip

Hepisini zorladı

İtiraz edince

‘’Cezalısın’’ diyerek

Erlik’i azarladı

*

”………….Ağacın olsun dünyada

………….Kurtlarla kuşlar tüneye

………….Ağacın olsun dünyada

………….Dal dal kuzeye, güneye

………….Ağacın olsun dünyada

………….Meyvesini doldura heybeye

13

………….Kıyamet koptuğunda

………….Bir fidan varsa elinde

………….Kavuşa toprağa...”

Koca âlem dümdüz yerdi

İnsan yokken ağaç vardı

Oksijenin oluşumu

Ağaçtaki ana sırdı

Gün gelince sır çözüldü

“……….Senden sonra kalsın eser diyor isen

………..”Bir dikili ağacın olsun” 

………….”Ağaçsız köy

………….Kitapsız eve benzer” derim ben de...

*

Seslendi :

''Dokuz dal ol ey ağaç!''

Ağaç esnedi

……..Gerindi

………Yırtıldı

………..Ağaç sallandı

…………Bağırdı

…………..Çığırdı

Dokuz fışkın vermek kolay mıydı?

İstemişti bir kez

''Ol'' dedi; olacaktı

Ağaç yekindi

Dokuz dal üstüne 

Dokuz ulus dallandı

Yaprakları aynı, aynı

Çiçekleri ayrı ayrı

14

Bir evren

……Bir dünya

………Bir ağaç

………..Bin insan

…………Dokuz ulus

…………..Doksan döngü

…………….Döndü

………………Döndü oluştu

Oluşumdan çıkan sesler

Sonsuzlukta buluştu

Gürültüyü duyan Erlik

Merak etti insanları

''Varıp göreyim'' dedi

''Nasıllar niceler?''

Bir de ne görsün?

Barışıktır insanlarla hayvanlar

İç içe yaşamaktalar.

Yasaksız yemişlere 

El uzatıp yemekteler.

'’Ağacın beş dalı

Bize helal'' demekteler.

Bekçiydi köpek, yılan

Veriyordu gözdağı...

Elbette buna rağmen

Delmek için gayrette

İnsanoğlu yasağı.

15

-IV-

……………Yasaklar

”İnsanlara cazip gelir elbet bütün yasaklar

Mühür kimde sultan odur yasakları yasaklar

İsyan eder insanoğlu ya gösterir ya saklar”

Şaştı Erlik 

Olanları kıskandı

Yüce’den çalmak için 

İnsanları ayarttı

İnsanlar, insanlar çepeçevre, iç içe

Dokuz ulus, birkaç renkli hendese

Sevgiye gebe eşler, sevgiye muştu zaman

Bulunmazdı yüreklerde

Öfke, nefret, kin, vesvese.

Hele ki insanlar içinde en kutlusu

Doğanay ve eşi Ece

Vardı ki,

Gelmeden önce Erlik

Ne kadar huzurluydular 

Ne kadar üstelik…

Yasaklamıştı zaten Yüce Karahan 

Dört dalı insanlara

Ve “sakın ola uzanıp da yemeyin,

Tatmayın bu dallardan”

Diye emir vermişti.

Yemişler, yemişler, yemişler

Yasaklıydı insana,

16

Yasaklıydı, ağırdı cezası 

Doğanay isimli Adem’e, 

Ece isimli Havva’ya

Ve ötekilere

Yasaklıydı

O dört dalda bal damlatan yemişler.

Sinsice yaklaştı; 

Yaklaştı olanca şirinliğiyle

Erlik bu

Yasak delmek işine vurgundu bir kere

Önce 

Evet önce 

Girdi Ece’nin yüreğine

“Uzan, haydi, durma uzan

Senin için hazır bu elma dedi, bu elma, bu yemiş

Al, kopar ye ve uzat Doğanay Adem’e…”

Ece Havva,

Tirim tirim titredi…

Zerre zerre savruldu

Alev alev kavruldu

Zangır zangır dişleri

Kaybolup gitti bir anda

Doğanay Adem’e gülüşleri…

17

Erlik bu

Alışkındı yalan söylemeye

Yaklaştı sıcacık nefesiyle bir kere daha

Türlü türlü manzaralarla Ece Havva’ya

Dokundu yüreğine, dokundu can kafesine

Ses oldu “ben”lik gömleğinin sesine

Dedi ki:

“Bak, iyi bak Havva Ece

Bu dal, bu dal

Kökleri yukarda dalları yerde bu dal

Dipten bucağa aşk, kökten çiçeğe sevda

Sana, yalnız sana 

Ve de sevdiğine amâdededir bilesin!

Al, kopar o yemişi dalından

Adem Doğanay’da hep bunu bekler”

*

Varıp Erlik, Doğanay'dan, mükemmeller yiyin artık

Asıl bunlar yasak dersem yasaklanmış yemişlerden

Adem derler sana, ve özgürsün ya saklanmaz her şey 

Alın bunlar sizin, yiyin yasaklanmış yemişlerden

Bu sırada

…..Uyumakta olan yılanın

……..Girdi ağzına

………..Ağaca çıkmasını söyledi

…………..Yılan da Erlik’e uyup

……………..Yasak meyvelerden yedi

İnsanoğlu yasaklara uzandı

İtaati özden atıp bozuldu

18

Doğanay Tanrı'nın emrine uyar

Karısı Ece'de Erlik’i duyar

Düşünmeden insan eşine kıyar

İnsanoğlu yasaklara uzandı

Aklın dediğini yapar bedenler

Erlik'in peşine düşüp gidenler

Cezasını çekecektir edenler

İtaati özden atıp bozuldu

Erlik'e uyup yemişten tattı

Tattı da kocasına uzattı

Uzattı elini Doğanay’ın ağzına

Ağzına sürdü yemişten

Yemişten yemese de

Yemese de tadı değdi diline

Diline, eline sahipsiz kaldı

Kaldı bir başına Hakkından ayrı

Ayrı düştü karı koca

Kocaman ağaçtan uzak oldular

Oldular üzerlerindeki tüylerden

Tüylerinden olanlar çıplak kaldılar

Kaldılar üryan püryan, utandılar

Utandılar diğer insanlardan

İnsanlardan kaçıp saklandılar

Saklandılar ağaçların ardına iki kişi

İki kişi çırılçıplak, biri erkek biri dişi

Yar adana, yar adana

Yalvardılar Yaradan’a

19

Yaradan

Elbette kullarına gösterecekti yol

Yol

Buldu

Kullara

Ceza vermek

Başka yolu yok.

Yılandan başladı

Ceza verme işine

“Sen Erlik'ten yana oldun

İnsanlar sana düşman olsun

Seni görür görmez her bir insan

Öfkeyle ezip başın, öldürsünler

Öldürsünler seni, seni !”

Ve

Sonra da

Ece'ye dönüp

Hiddetlice bağırdı:

''Sen de var ya sen de sözüne uydun

Afiyetle onun aşını yedin

Suçu olan çekecektir

Doğuracaksın çocuk

Acılar tadıp

Ölümlü

Ol’’

Dün ya da bugün ilk o zaman başladı

Acı çekmek insana, yaşar iken dünyada

Doğanay düşman oldu, şeytan denen Erlik’e

Erliğe döndü meydan, nice savaş düşledi

20

Kızdı :

-''Benim adamlarımı 

Niçin aldattın söyler misin?''

-''Ben

Senden

İstedim

Sen vermedin

İnsan isterim

Sen bana vermezsin''

Dedi Karahan;

-’’Neden benden çalarsın, bu insanlar benimdir

Emir verdim bütün ruha, ruhumdandır bedeni’’

Dedi Erlik

-‘’Vermedin, bütün bunlar benim sana kinimdir

Çalmak benim işimdir, bana biat edeni’’

Dedi Karahan

-’’Kullarımdan uzak dur, onlar yalnız benimdir

Al götür senin olsun, sana doğru gideni

21

-V-

……………….- Ateş ve Ceza

Karahan: ‘’Size bundan sonra Gök 

Oğul'u (Maytere) göndereceğim." Dedi.

Ve

Erlik'i 

Cezalandırdı

Üç kat yerin altına

Aysız, güneşsiz karanlığa

Cezasını çekmek için gönderdi

Cehennemin ateşine bıraktı

Seçti Gök Oğul’u kendine elçi

Ve insanlara önder olarak verdi

Gökyüzüne aktı

Aktı

Kendi ışığında kendi buluştu

İnsan ise geliştikçe gelişti

Artık bir kez kötülüğe bulaştı

Gönülleri gitti yıktı

Gök Oğul, insanlara birçok şeyi öğretti

Öğretti börtü, böcek, otu, kökü

Kökü yerde gökyüzüne uzanan dallar

Dallarda açtı renk renk çiçekler

Çiçeklerde farklı farklı yemişler

Yemişler her birinden canlılar

Canlılar çoğalıyor

Çoğalıyor yeryüzünde boy boy

Boyu uzun, boyu kısa insanlar

22

İnsanlar 

Birbirleriyle 

Yarıştıkça yarıştı…

*

Gel

Zaman

Git zaman

Erlik bir gün Gök Oğul’a göründü

‘’Yardım etmelisin’’ diye direndi

O Karahan; iyilikler verendi

Dayanamadı Gök Oğul

Erlik adına

Altmış yıl yalvardı yakardı

Hatasını söyleyip "Affeyle" dedi

Seslendi :

………..Vazgeçersen insanlara kötülükten

…………..Gel o zaman karşıma''

O da sevinerek verdi sözünü

En sonunda gördü iyiliğin yüzünü

Söz verince kaptı hemen izini

Kendi için kendi göğünü yaptı

Topladı tüm has adamlarını

Başlarına kendi geçip

Başladı devri-alem sürmeye

Gök Oğuldur, Ulu kişi

Bu duruma çok üzüldü

23

Üzüldüğünü söyledi

Söyledi bir bir döktü içini

Karahan’a, Yaradan’a…

Ve seslendi can evinden :

-“Adaletin bu mu senin?

Yorulup terleyip toprağı eker

Öz kişilerimiz ,

Aman da aman !

Hem de pek yaman!

Eziyet çeker, sıkıntı çeker

Eğlenerek Erlik, kahkahalar atarak

Bakar, bizlere bakar

Bu mu senin adaletin?”

Ruhu veren kalbi okur

Ruh Yüce’ye eder zikir

Elbet başka başka fikir

Okuyacak güç ondadır

Seçicidir

Kimden geçeceğini

Bilir elbet

Kimi seçeceğini

Kime nasıl can verecek,

Kim doğacak kim erecek

Vakti gelip gönderecek?

Koyun, kuzu, koç ondadır

Börtü

Böcek

Bin bir canlı

24

Yaratıp insana sunan

Tabiata renkler veren

Karanlıkta karıncayı

O’dur elbet O’dur gören

Yeryüzü şenlenecek dokuz ulus ile

Kimleri kimi yenecek dönerse çok hile

Fitne, fesat çoğalıp neler verir bize?

Dünya nasıl dönecek kalırsa bey, köle?

Görürüz 

Çark-ı devranda

Kuralları koyana

Kim isyan edip, kim uyacak

Günü gelende

Görürüz elbet…

Günlerden bir gün Gök Oğul’u 

Yani Ulu Kişiyi

Huzuruna çağırarak konuştu Yüce

-“Ulaşılmaz gücümden güç verdim al yayı

Kılıç kuşan al kargını yollan bu gece

Yay, ok, kılıç, kargım yoktur hallerim nice

İhtiyacım yok bilirsin taht ile taca

Senin için dövüşürüm bir uçtan uca

Savaşçıya kılıç verdi, kargı verdi

Erlik’in göğünü ‘yık başına’ diye

Nefesini savaşçının yüzüne sürdü

‘’Muzaffer olasın tek başına’’ diye

Ulu Kişi emre uyup yola çıktı

Yiğitçe dövüşüp düşmanını yıktı

Erlik’in gökleri parçalanıp aktı

25

Karahan’ın sabrını böyle taşırdı

Gök oğul Erlik’i tahtan düşürdü

Gökleri yıkılan göğe şaşırdı

Krallığı elden gitti

Savaşı

Kaybeden Erlik

Yenildi, yenik düştü

Yarattığı gökler eridi

Eriyip de adamları düştüler

Düştüler yeryüzüne birer birer

Birer birer dağ oldular yeryüzünde

Yeryüzünde kimi zaman dere tepe

Viran olmuş yurtta bindi atına

Bir telaşla çıktı Tanrı katına

Olan oldu koptu bir kez fırtına

İşte böyle gücü bitti

Dereler

Tepeler oldu

Dümdüz olan yeryüzü

Dağlar, taşlarla şekillendi

Kızdırmıştı Var edeni bir kez Erlik

Yıktırmıştı dünyasını Ulu Kişi’ye

Şekil verdi birden dünya denen küreye

O 

Erlik

Şeytandır

Boş durur mu?

Bindi atına

Çıkınca Karahan’a

26

İstedi yeniden

Kendine yer, gök

Alışmıştı

Emeksiz

Karnı 

Tok

Gök istedi, yer istedi

Çoluk çocuk er istedi

Bir de yaren yâr istedi

Gününü gün etmek için

Nice sözler verdi

Nice antlar içti

İçti de, elinde değildi

Alışmıştı bir kez kötülüğe

Kendisini paraladı

İstekleri sıraladı

Yaradan’ı yaraladı

Yan gelip de yatmak için

Yüce onu görmedi

İstediğini vermedi 

‘’İkilik sende

Kötülük sende

Rahat yok kullarıma

Sürmeyince seni yeraltına’’

Erlik gelmişti huzuruna

Cezayı hak edene

Cezasını vermeliydi

Ve dedi ki:

‘’Gün ışığı görmeyesin

27

Uzaklara sürdüm seni

Altın üstün ateş yansın

Tuzaklara verdim seni’’

Süreceğim yeraltına

Vereceğim har altına

Kuru ayaz karda kışta

Kızaklara vurdum seni

Ve 

Sonunda

Karahan

Erlik’e

Cezasını

Kendi

Eliyle verdi.

28

-VI-

…………………………….…Nasihat, kural, 

…………..insanca yaşam, iyilik ve kötülük

Bu olanlardan sonra 

Yüceler yücesi Karahan

Döndü bütün insanlara

Döndü, 

Bir kere daha döndü…

Nasihatleri

Sayarak

’’Ben sizlere mal verdim, yeryüzünde aş verdim

Hepinize eş verdim, güzellikleri serdim

Sizlere düzen kurdum, göğe çıkacağım hemen’’

Seslendi ruhlarına, hepsine ayrı, ayrı

’’Şimdi gideceğim gayrı’’, dedi bütün kullarına

’’Her zaman gelemem ben, dönmeyeceğim tez zaman’’

’’Kendinizi koruyun, yardım istemen benden

Can üretin bedenden, kendinizle türeyin

Rızkınızı arayın, dilemen asla aman’’

Ve

Döndü

Ruhlardan 

Ağca Dağ’a

‘’İçki içenler

Akıl yitirenler

Körpecik çocukları

Koru bütün hayvanları

İyilik yapan ruhları al

29

Kötülük yapanları sal

Bütün güzel ruhları

Zamanı gelince

Senle birlikte

Getiresin

Sözümü

Böyle

Bil’’

‘’İnanmayın sakın kötü ruhlara

Yaklaşırlar size bin bir hileyle

Yemeklerinizde verin onlara

Kandırır sizleri tatlı diliyle’’

Elçi;

Elçiler bıraktı yerine

Gün Aşan

Ulu Kişi

Ağca Dağ

Hepsi, hepsi de

Yardımcı olacaklar size

Fırsat vermeyin

Cümle sinsi 

Kötüler kötüsü olan ruhlara

Son

Defa

Kullara

Sıraladı

Nasihatleri

-“Öğren dedim sizlere, verdim kendi özümü

Öğrendiklerinizle unutmayın sözümü!

30

*

(Şimdilik benim yerimde Ağca Dağ, Ulu Kişi ve Gün 

Aşan kalacaklar,

Sizlere yardımcı olacaklar.

Ağca Dağ! Gözlerini dört aç! Erlik senin elinden 

ölenlerin ruhlarını çalmak isterse, Ulu Kişi’ye söyle, 

o güçlüdür.

Gün Aşan, sen de iyi dinle, kötü ruhlar yerin 

altındaki karanlıklar ülkesinden yukarı çıkmasınlar, 

çıkarlarsa hemen Gök Oğul’a git ve haber ver, ona 

güç verdim, kötü ruhları kovar.

Alma Ata, ayı ve güneşi bekleyecek. 

Ulu Kişi, Yeryüzü ve gökyüzünü koruyacak.

Gök Oğul ise iyilerden kötüleri uzaklaştıracaktır.)

Bir kez daha uyardı, geride kalanları

Sonra dedi doluca, yaşayın tüm anları

Ve 

Birden

Çekildi

Göklerine

Zaman zamanı

Kovalayıp geçti

Rüzgâr geldi Ulu Kişi uçtu ta gökyüzüne

Yelken açtı insanlık, nurlar yağdı yüzüne

Kimi insan sadık kalmadı sözüne

Kimisi ikilik soktu özüne

Kimi bandı aşkın közüne

Kimi şeytanın izine

Kimi kandı azına

31

Kimisi gözüne

Kimi nazına

Kimi azına

Kim kazına

Kazına

Kan

Dı...

32

ŞU DESTANI 

 

*

Tarihçi var, Makedonya’lı İskender’in Milattan önceki 

yıllarda Türkistan’a kadar gelip başta Semerkant 

olmak üzere Türkelini zapt etmek istediğini yazar.

Ay oğul! 

Tarihçi var, bilmez Makedonya’lı İskender’i, benim 

gibi düşünür, benim gibi anlatır Aryani (İranlı) 

Zülkarneyn’i ve Türk Komutan Şu’yu…

Ay oğul!

Şu kalesinde üçyüz altmış nöbet çalınanda tuğlarda, 

gök mü gürülderdi, yer mi yarılırdı? Ah bir 

anlatabilsem!

Ay oğul!

Devlet ola her dem, adil ola.

Devlet ola her dem savaşa hazır ola ordusu.

Anlatayım hele bir, gülce, gülce

Kulak ver de dinle

Dokuz tuğ üzre dokuz kös ve davul çalalım, 

Hakanlar, kağanlar önünde dokuz gün

Yürüyelim Zülkarneyn üstüne

Ya da kullanıp aklımızı dökmeyelim kan

Kavuşsun barışa cihan

Dinle, işit Ay oğul!

33

*

(Ş)ükretmezse neler görüyor insan

B(U) yükten çok şeyler veriyor insan

Öl(D)ürülen Saka kahramanının

Hil(E)yle alınan yiğit canının

Mani(S)i kalıyor geçen anının

Şükre(T)mezse neler görüyor insan

Geçen z(A)mana çağlar tanıktır

Mert ola(N)ın türküleri yanıktır

İnsan can(I) gelip geçen konuktur

Bu yükten çok şeyler veriyor insan

*

Ve

Bir gün

İnsanlar

Mışıl, mışıl

Uykusundayken

Komşu devletlerin

Sinsice saldırısı

Gerçekleşti birden bire

Hiç kimsenin başı yastıktan

Kalkmadan oldu tatlı canından

Öldüler rüyalarıyla beraber

Öldüler kadın, erkek, yaşlı ve çocuk

Öldüler bulutları bile göremeden

*

……………….Gök Börü’nün katliam ortasından 

……………………….Küçük çocuk Şu’yu kaçırışı

34

Etrafını kuşatarak Saka ilinin

Düşmanları iki koldan vurup geliyor

Alevlenmiş yanar durur düşmanın kini

Önlerine çıkan canı kırıp geliyor

…….Yıkmış bendini, yollarını yarıp geliyor

…….Çılgın başı taştan taşa vurup geliyor

…….Suçlu suçsuz hesabını sorup geliyor

Kızgın komşuları kılıçtan geçirdi

Saka Türklerinin soyunu sopunu

Küçük bir çocuğu Gök Börü kaçırdı

Büyütüp eğitti bu küçük kağanı

…….Genç Kağan gelişip bilgeliğe erince

…….Düşmandan saklanan soydaşını görünce

…….Saka devletini kurdu yerli yerince

*

……………….Çağların sinesinde şöyle yazar:

………………Ay oğul!

……………..Karanlık çöktüğünde göklere

…………….Yaş yirmiden sonra bir yiğit

……………Açmıştır kutlu bayrağı, toplamıştır ulusu

……………….Ovalar, dağlar, bayırlar seslenirken

………………..Şu!...

………………….Şu!...

…………………..Şu!...

……………….Hazırdı çevresinde

……………….Çadır, çadır Saka Türkünün ordusu

Henüz daha çadırlarda boyları

Genç yaşında büyük ordusu vardı

Çevresinde aklı başında beyleri

Soyunu korumak en büyük derdi

35

…….Kale yaptı Balasagun yanına

…….’’Şu Kalesi’’ dedi kendi şanına

…….Üçyüz altmış altı nöbet çalına

*……………….Ay oğul!

……………….Devlet yönetmek, ordu yürütmek

……………….Öldürmek için değil,

……………...Barış içinde yaşatmaktır insanları

……………..Ay oğul!

…………….Sen de bilirsin ki;

……………Yiğitliğin dokuzu vurmak birisi kaçmaktır

……………..Hele dinle Kağan Şu kaçmadı ama…

……………….Kullandı bilgece aklını

…………………Biz anlatalım sen dinle.

İnsanlar 

Ölmekten bıktı

Yakılıp yıkılmaktan

Kıran geldi kıtlıklar çöktü

Umut besleyerek yarına baktı

Yüreğinde yanan koruna baktı

Dağ başını duman bürüdü

Ha deyince binlerce

Atlı yürüdü

Yürüdü

Sakalar bir gün kendi başlarıyla buluştu

Günden güne gelişti, büyüdükçe büyüdü

Akan sular uyudu, düşman uyumaz oldu

Kıtlıklar ve savaşlar, çekişmeler bitmiyor

Çok ocaklar tütmüyor, olmasaydı dövüşler

Hayâl olur sevişler, yürekler duymaz oldu

36

Gün 

Geldi

Zülkarneyn

Ordusuyla

Yürüdü ta

Asya içlerine

Adamları geldiler

Türk kağanını gördüler

Bir bir hallerini dediler

‘’Zülkarneyn bize doğru geliyor

Ne yapalım bu adamla söyleyin

Emrinizi bekliyoruz

Bir hışımla yürüyelim üstüne

Havada kan kokluyoruz’’

Hâlbuki 

Kağan Şu çok önce kararlar aldı

Kumandanlarını gizlice saldı

Gözcü Hucend vadisine geldi

Haber gitti ‘’Bekliyoruz’’

Kırk gözcü

Gizliden gizli

Yaklaştılar yavaşça

Zülkarneyn’i takibe aldı

İşte bunun

Bir gümüş havuzu vardı

Kağan Şu’nun

Havuzunda kazı vardı

‘’Savaşalım mı?’’ 

Diye soranlara

Kağan şunu dedi:

37

‘’Şu kazlara ördeklere bakın hele ders size

Havuzdaki eğlenceyi bozanlara sorsak hele’’

‘’Zaman kötü, bir gün bari temiz suya kan düşmese

Bizim halimizden bize kızanlara sorsak hele’’

‘’Huzurlara yoldan kara haber getirenler hani

Kılıçları bir kez çekip tozanlara sorsak hele’’

Çıktı Zülkarneyn yola, geliyor öldürerek

Önceden gelmiş şanı, atı dörtnal sürerek

Korku salmakmış işi nice başlar vurarak

..…..Şu geçen savaşlara içimizle yanmalı

…....Küsülen barışlarda tarihini anmalı

…....Kovana sahip çık ki, arı gibi olmalı

Kağan’ın 

Bu sözlerini

Duyan halkının

Yüreğine od düştü

Korkup dehşete kapıldılar

Hükümdar savaşa hazırlanmamış 

‘’Ne yapacak, ne edecek’’ telaşı

Sardı içten içe korkuyla

Halkının yüreğini

Paniği gördü

Kağan ŞU

Çaldırdı davulları Sakaların Kağanı

Halkı ile birlikte ta doğuya yürüdü

Üstlerine binecek hayvanları aldırdı

Bürüdü yüce dağlar başını kara duman

38

Her gelen birbirinin hayvanını almıştı

Kimi yayan yapıldak yıldızların altında

Dalmıştı büyük kağan uzun yolda hayale

Geride bırakmıştı gelmeyen birkaç kemi

Kan dökmeden halkını kaçırmıştı savaştan

Sabah olunca Kağan, konakladı ovada

Sakalar çok sevindi, telef olmamıştı can

Havada kuş sesleri, yerde toprak kokusu.

***

Tarihte az rastlanır eşine

Eşinerek tırnaklarıyla toprağı

Toprağın içine ulusunu saklayan

Saklayanlar öfkesini, muvaffak olmuş

Olmuşun, ölmüşün çaresi yoktur

Yoktur böylesi, savaştan kaçan

Kaçanlar ödlek dese de cahiller

Cahillerin elinde oyuncak oluyor barış.

Barış ancak bilge işi

İşi savaşmak olan kişi

Kişiliğin kaybedendir

Bedendir acıları çeken

Çeken ortada ya çektiren?

Çektiren azınlıkta elbet

Elbet çoğunlukta çekenler

Çekenlerin acıları ulaşır arşa

39

Arşa çıkan savaşa

Savaşa ‘’Dur’’ diyen yok mu?

Yok mu tarihin akışını tersine çeviren

Çevirenler yönünü rüzgârın

Rüzgarın akışını kötülüğe salsın

Salsın sesini yırtılırcasına sessizliğe

Sessizliğe boğulsun yeryüzü

Yüzünü yırtsın toprağın, tek bir tohum

Tohum çatlayıp kucaklasın hayatı

Hayatı tatsın görmediğim cen

Cennete dönsün dünya denen alem.

*

.….Ay oğul!

Bilesin ki Türkler, savaşta çok zaman geri çekilerek

Düşmanı peşlerinden sürükler, onu tabiat olayları ile

.…….Yıpratarak zayıf düşürürlerdi.

Hele biraz bekleyin, sergiler serelim

Yaşlı, çocuk saklayın bekleyip görelim

Atlara binsin benim güçlü gözcülerim

Düşmanı bir yoklayın, kaç yiğit yoralım

‘’Zülkarneyn buradan gelip geçici’’

Deyip bazıları orada kaldı

‘’Tutunamaz burada, bir gün kaçıcı’’

Deseler de yine kalanı buldu

‘’Yurt yapamaz burayı, konup göçücü’’

Çoğunun içinde korkular saldı

40

Önüne geleni kesip biçici

Yine yüreklere endişe doldu

Can dediğin bir gün garip uçucu

Ecel dayanınca olanlar oldu…

*

Bakanlar tepelerde, çoktan arayı açtı

Bak anlar doğru bakan, bu insanlar çok açtı

……….Dağlar kanla yazılmış, bu yazanlar ya deli

……….Çağlar durur nehirler, kanla yıkar yad eli

Dağlarım kan revandır, çıkar mı bir gün ahım

Dağlarım yüreğimi, bilmem neydi günahım

............Başımız karpuz gibi, gövdemizde düşüyor

……….Başımız uyutuyor; ‘’Sen hayıra düşü yor’’

*……………….Ay oğul!

……………….Demir kapı dışında yirmi iki boy vardı

……………….Hun, (Türkmen) derlerdi adına

……………….Demir kapı içinde

……………….Zülkarneyn’in yanında iki boy vardı

……………….Kal Aç denirdi adına

……Bu da bir savaş taktiği idi

….…Vakti gelince açmak için o demir kapıyı

……..Ay oğul!

………Yirmi dört gömlek içinde, bir vücuttur Ulusum

Uzun yollardan geçip, aştılar nice dağı

Öbek, öbek çadırları yaylalara kurdular

Bir taktik ile geri çekilerek durdular

Korku değil, tersine çevirmek için çağı

41

Bir kişiye bel bağlamış koca tarih akışı

Gelecek, topraktaki solucanın sezgisidir

Ana rahmine düşen çocuğun yazgısıdır

Bin canı telef eder, bir kişinin bakışı

Yeşerir bazen hayat, dibinde bir kayanın 

Döne, döne yüzünü, bakar güneşe, aya

Sancılanır, acıya banıp gelir dünyaya

Çok sır saklı içinde, işlenen her oyanın

Yeni bir can yaratmak, sevdalanmak da öyle

Dayanmalı sevdalanan, doğuran ana gibi

*

……………….Ay oğul!

……………….Türk Eli bozkırında 

……………….Nal sesleri duyulanda

……………….Aral’dan Çin Seddine

……………….Gök Börüler, Kürşatlar 

………………. Yollara koyulanda

……………….Karşılaşsa öncü güçler

……………….Türk’ün aklı galip gelir

……………….Gelir de,

……………….Kutlu bayrak yükselir.

Zalim Zülkarneyn orduyla, düştü Türklerin peşine

‘’Gece baskın yapın’’ diye Seçilmiş yiğitler yolladı

Saka kağanı Şu, güçlü orduları görür görmez

Çekilmektir düşüncesi, bu savaşa izin vermez

Kapılarına dayanan düşmanlar yerinde durmaz

Zalim Zülkarneyn orduyla, düştü Türklerin peşine

42

Yüksek, yüksek dağlar aşıp nice yollar dolaştılar

Süre, süre atlarını Çin yurduna ulaştılar

Genç savaşçılar bir bilge savaşçıyla buluştular

‘’Gece baskın yapın’’ diye Seçilmiş yiğitler yolladı

*

……………Ay oğul!

……………Günlerden bir gün Kağan Şu’nun yiğitleri

……………….Yaparlar gece baskını. 

……………….Çerilerden birini 

……………….Böler ortadan kılıçla ikiye

……………….Dökülür altın dolu kemeri

……………….Kanlar içinde yere.

……………….Altın han- Altın Kan denir 

……………….Şimdi bile o yöreye

Türkler gece saldırıyor

Kında kılıç sesi vardı

Kimler kimi öldürüyor

Kinde kanın hası vardı

Her vuruşta şimşek çakar

Yer gök şahit olmuş bakar

Kavgalarda vücut denen

Handa canın yası vardı

Bir düşmana kılıç vurdu 

Her vuruşta gövde yardı

Belde altın dolu kemer

Bir vuruşta süsü kırdı

43

Yara sızlar, kılıcın değip kestiği tende

Acı nedir ki acep, ne bilir yarasızlar

Gün olur devran döner, neler görürsün sen gül

Sen gül diye toparla, nerde çiçek görürsen

Dilim Söyler sözleri, başım çeker cefayı

Ya derimi yüzseler, kesseler dilim, dilim

Bir bilmece sürüyor şu insanın dünyası

Dün yası ile ağlar, bugün atar kahkaha

*

…………….Çadırdan kente dönüşün destanıdır bu

……………….Ay oğul’

……………….Balasagun ikliminde ürün veren

……………….Türklüğün bostanıdır bu

……………….Çağlar çağı bitmedi

……………….Ulusların şom kini

……………….Hala kör bir öfke yaralar

……………….Gökte uçan güvercini

……………….Hile, nefret kin ve öç

……………….Kırar zeytin dalını

……………….Ay oğul!

……………….Tarih böyledir işte

……………….Destan, destan

……………….Çalar kavalını

……………….Zanneder misin ki!

……………….Ebedidir barış atılan imza kalacak

……………….Şehirler kurulsa da

……………….Gün gelir sinsice

……………….Öç yemini alınacak!

44

Zülkarneyn, gün geldi yurduna döndü

Planlar teper gider

Şu, Balasagun’a gelip yerleşti

Bir söylence kopar gider

Türkler kentleşmeyi yeniden kurdu

Çadırdan vazgeçip yaptılar yurdu

Birleşti başlar el ele verdi

Barışları yapar gider

Ataları Mu’yu örnek getirdi

Sakalar göçebeliği bitirdi

Şu kalesine bir tılsım yatırdı

Orda kuşlar sapar gider

***

Barış gelmişti

Çekilerek gittiler

Herkes gülmüştü

Bir uykuya yattılar

Yurdunda doğan

İnsanlarda yarışı

Yiğitti Kağan

Çok sevmişti barışı

Gül erken soldu

Uykudan uyandılar

Düşman kin saldı

Kana boyandılar

45

Sinsice gelip

Aryaniler saldırdı

Türk Kağan Şu’yu

Bir hileyle öldürdü

***

……………….Ay oğul!

….Şu’yu kurtaran Gök Börü neyse sen de o’sun bil

…….Karabulutları göklerimden sil

……….Barışa gülümsesin mor menekşe, karanfil

…………Barış diye yan gelip de yatma hiç

…………….Bu destandan örnek al

……………….Destandır ki çok ilginç!

***

Yağız atlar kişneyende ovada

Cenk davulu gümleyende havada

Türk evladı uyur mu hiç yuvada?

Akıl gerek bilek gerek yurt için

Açılmayan kapıları açmaya

Aşılmayan yüce dağları aşmaya

Işıkları karanlığa saçmaya

İlim, irfan, bilgi gerek kurt için

Destanlarım beni bana anlatır

Zaman unutkandır derler, unutmaz hatırlatır,

Kendisini bilmeyen, bir gün yurdunu satar,

Balasagun yaylasında, Şu adında yiğit yatar…

46

Alp Er TUNGA DESTANI 

(A)sırlar öncesi şu insanoğlu

Ö(L)dürerek yaşamaya alışmış

Ya(P)tıkları katliamla övünüp

Ülk(E)ler fethedip alem dolaşmış

‘’Kade(R)’’ deyip birbiriyle dalaşmış

Bazen (T)oz konarsa hakan tahtına

Rüzgâr (U)ğultusuyla gelir savaşlar

Yıkılır (N)ice konaklar

Kanı akar (G)ençlerin oluk oluk

Kin yazdıl(A)r gelen çağlara

47

Alp Er Tunga destanına gelelim

….Doğru okuyup da doğru bilelim

…..Gerçeği bozmadan biz anlatalım

……Anlatalım oğul, uşak; nesil nesil, kuşak kuşak

………Tarih bize, biz tarihe kavuşak,

………Zaman deli toynak, su başında duruyor

……….Akreple yelkovan sonsuza kuduruyor

………..Dün bugün olanda,

………..Asırlar bir Gülce’ye oluk oluk dolanda

Hani var ya, bilirsiniz:

‘’ Alp Er Tunga öldi mü

İsiz acun kaldı mu 

Ödlek öçin aldı mu 

Emdi yürek yırtılur ‘’ diyen destanda 

Yiğitler yiğidi Alp Er Tunga 

Öğrenelim neler etmiş?

‘’Ay oğul

Bir gerçek var ki

Unutma

Unutturma sakın

Bu gerçeği

Anlat oğluna, kızına

Onlar da anlatsınlar çocuklarına

Şunu iyi bil oğul;

Sen yazmazsan

İranlı Firdevs çıkar

Tersine çevirir tarihini

Mertlik diye sunar kalleşliği

Yaşadığı bile meçhul 

Bir hayal kahramanı

Zaloğlu Rüstem’i 

Türk kahramanıymış gibi

48

Yutturur bize!

Ben anlatayım sen dinle’’

Ve

Bir gün

Medleri

Esir aldı

İsyancı Persler

Bunlar kural bilmez

İnsanlıktan nasipsiz

Hiç terlemedi döşleri

Yağmalamaktır tek işleri

Ödlektirler, arkadan vururlar

‘’Arya’ dedikleri yağmacı bunlar.

Gizli gizli saldırıp Türklere

Kalleşçe kanlar akıttılar.

Çok ocakları söndürüp

Yürekleri yaktılar

Sinsidir Aryalar

Kalleş ve hırsız

Gözü kara

Utanmaz

Arsız

Dır

Gün

Geldi

Ölünce

Zalim olan

Perslerin şahı

Arya padişahı.

Turan yurdu kağanı

Duyar duymaz bu haberi

Toplayıp Türk Ulularını

‘’Devran döndü artık zamanı geldi’’

49

Diye kükredi, 

Attığı nara 

Yeri göğü deldi.

Biz anlatalım

Aslan yeleli

Yiğitler yiğidi

Alp Er Tunga’yı

Boyu servi gibi göklere uzar

Fil kadar güçlüdür bastı mı ezer

Aslan pençesiyle düşmana mezar

Kazar imiş Alp Er Tunga

Yırtıcı bir kılıç gibi keskindir dili

Beş küreğe bedel kocaman eli

Kafası kızınca deli mi deli

Tozar imiş Alp Er Tunga

Enseden aşağı upuzun saçlı

Aslan yelelidir kudretten taçlı

Çakal gibi çevik, fil kadar güçlü

Ezer imiş Alp Er Tunga

Söyle; bal yapmadan ölür mü arı?

Dörtnala koşarak geçmiş suları

Cenk meydanında çok orduları

Bozar imiş Alp Er Tunga

50

Sevdiğini sakınırmış goncadan

Yaptığını düşünürmüş inceden

Kalleşliğin kokusunu önceden

Sezer imiş Alp Er Tunga

Her sabah ufukta ağarırken tan

Döküldü kan, telef oldu nice can

Yiğitliği ile tarihe destan

Yazar imiş Alp Er Tunga

Ve

Savaşın 

Hazırlıkları

Yapılırken bir yandan

At sesleri gelir meydandan

Türk kağanının öteki oğlu

Alp Arız, Babası Peşeng’e bağlı

Bir telaşla gelir saraya

Biraz korkak olsa da

Girmek istedi araya

…………‘’Sen Türklerin büyüğüsün.

…………….Savaşmayalım’’

Diyerek endişesini anlattı.

51

*

Bugünkü göçlerle, savaşlar, kıtlık

Kaç asır sonraya taşır yarını

Öfkedir yok eder şu insanlığın

Daha yaşanmamış ilkbaharını,

Yürekten yüreğe nakışlandırır

Kan çiçeği açan ağaçlarını

Gökyüzü, yeryüzü yapamamıştır

Komşunun komşuya yaptıklarını

*

Turan Kağanı Peşeng girer söze

Söze girerken ‘’Barışık ol kendinle’’

‘’Dinle oğul, bilirsin Arya’ın yaptıklarını bize

Bize nice acı ve zulüm saldılar

Saldılar çakalları başımıza

Başımıza geçsin Alp Er Tunga

Tunga, avda aslandır

Aslandır, pençesiyle saldırır avına

Avına fırsat vermez, bunu böyle bil

Bilgelikleri Tanrı ona verdi

Verdiği gücün en kudretlisi fil

Fil gibi güçlüdür her savaşta

Savaştan galip çıkın

Çıkın da,

Medlerle Pers çingenelerinden oluşan

Varın İranlıdan alın atalarımızın öcünü’’

Der

Peşeng

Oğluna

52

……..‘’Varın gidin

……….Ovalarda

…………Otlar bitince

…………..Ordunuzu Amul’a

…Yürütün İran’a doğru’’

Er kılıcı çalmak gerek

Akan sular kan boyansın

Vur kılıcı ölmek gerek

Aşınızı yiyin için

Döşünüzü siper açın

Meydan yiğit görsün hele

Ar namusu bilmek gerek

Zulüm gördük zalimane

Ölüm verdik hane, hane

Mübarek olsun kazanız

Var öcünü almak için.

Gün

Geldi

Baharda

Türk ordusu

Alp Er Tunga’nın

Emrinde orduyla

Yürüdüler İran’a

İki ordu karşılaştı

Türk kahramanlarından Barman

Çekti kılıcını: ‘’Hodri meydan’’

Kimse yanaşmaz İran ordusundan

İran’lı kumandanın kardeşi

Yaşlı Kubât çıktı meydana

53

Yem etmedi kardeşini

Türk savaşçı Barman’a

İki yiğit birbiriyle yarıştı

………Barman kargısıyla Kubât’ı yendi

………….İranlılar buna karşı direşti

‘’Bu dövüş burada bitmedi’’ dendi.

Türk ve İran orduları vuruştu

Eşi görülmemiş bir savaş oldu

Nice başlar kopup yerlere düştü

Alp Er atık amacına erişti

Bir çok anaların gülleri soldu

Bundan sonra gelmeyecek barıştı

Ve 

Mağlup 

Düşünce

İran şahı

Zeva dağına

Çekti ordusunu

Ölüm senin avcındadır, sen onun avısın

Sakındığın candadır, sen canın evisin

O düşmanın, affetmez, yumma asla gözün

Hayat veren al kandadır, sen onun devisin. 

Türk ve İran orduları iki gün

Durup dinlendiler dağlar başında

Körpecik gençlerin cansız bedeni

Diz çökmüş analar ağlar başında

Nihayet

İran ordusu

Bozulunca o gece

Sığındı Deshir kalesine

Göz koymuş Şah’ın kellesine

Kuşattı o kaleyi 

54

Her yandan 

Turan Kağanı

Alp Er Tunga

………Bunu duyunca

………..Kâbil’in Padişahı

…………Binlerce Arya Çingenesini

………….Bir araya topladı

…………..Kalleşçe saldırdı Türklere

…………....Kesti kafa, kol.

Bu duyulurda

Durmak olurmu?

Öfkelendi Alp Er Tunga

Şah’a orda Kılıç çaldı

Düşman ile vuruşarak

Topyekünce esir aldı

Az geçti

Uz geçti

Alp Er Tunga

………..Ne

…………..Duysun?

……………..Olanlar 

………………..Çoktan olmuş

İnsanları yedirip de içiren

Saraydaki tutsakları kaçıran

Öz kardeşi Alp Arız’ı öldürdü

Zev denilen biri İran başına

Geldi ama bakmadı göz yaşına

Beş ay milletin, kan döktü aşına

Gece gündüz saldırdı ha saldırdı

55

Kan 

Akıp,

Can gider.

Bunca savaş,

Bunca kıyımlar,

Olur da;

Olmaz mı kıtlık?

………Olan oldu bir kere

…………..Kan döküldü boş yere

……………İnsanlar usanmıştı

……………..Çok canlar vere vere.

Kapılara kıtlık gelip dayandı

Bu da yetmez gibi insanın soyu

Tükenecek diye korkulur oldu

Birleşti Kağanlarla, şahlar

Oturup bir masaya

Barış yaptılar

Sonunda.

Savaşa 

Alışmış insan

Burnunda kan kokusu

Ruhunda can korkusu

Dolaşır oldu 

Birlikte

Az

Gitti

Uz gitti

Bizim barış

Ne de tez bitti

İran şahı Zev ölünce

Barış da öldü böylece.

Yine kalleşlik

Yine bilmece

Düşüldü bir girdabın içine

56

Uluların ulusu

Turan Ulusu Peşeng

Haber saldı oğlu Alp Er’e

………….‘’Ceyhun’u* geçip

……………..İran tahtına otur’’ diye

Yapıldı bütün hazırlıklar

Alp Er kızıp yola çıktı 

Bunu duyan İran’lı

Kalleşliği fırsat bildi.

Ordusunu topladı Alp Er Tunga

Dehistan’dan Rey’a geldi

Başına tacı giyip

İran’a hakim oldu.

…….…Gel zaman git zaman

………….Kalleşçe fırsat kollayan

……………Keykavus

……………..Oturmak için İran tahtına

……………….Kalleşliğin her türlüsünü

…………….…..Dünden hazırdı yapmaya

Günü gelince Keykavus İran’ın tahtına geçti 

Kalleşçe kılıç çalarak binlerce insanı biçti

Toplandı Persler, Türkler ile bir savaşa girdi

Keykavus’un İçini büyük korkular sardı

Ne de olsa aklında taçla taht derdi vardı

Günü gelince Keykavus İran’ın tahtına geçti

Eğlenceye düşkün idi yeni Şah

Ne aman dinledi

Ne de ah

57

……..Fırsat gelirde

………Araplar boş durur mu?

………..Kalleşe de kalleşlik yapılırmış

…………Bir yolunu buldular

……….….Keykavus’u tutsak aldılar

………..….İran birden karıştı

……………..Yürüdü kalleş kalleşin üstüne

Tüm İran’ı karıştırdı eğlence ve aşk oyunu

İran’lı öğrenemeden Türk Kağan’ın huyunu

Ordusuyla yola çıktı yok etmek için soyunu

Kalleşçe kılıç çalarak binlerce insanı biçti

***

Seyhun,** Ceyhun ve Aras’da akan

……..Bin umut çizgisi 

………..Aral, Hazar, Van gölünden

………….Bin umut su kuşlarında

……………..İnsan yüreğinde öç, kin. nefret

……………….Zaman tünelinde coğrafya 

…………………..Ey yüreğim sabret!

Su taşırım su

………Hazar’dan Van gölüne

………….Atımın nal sesleri böler geceyi

…………….Çözer Kervankıran mevsimleri

………………Boy boy, soy soy

………………….Uzanan şu bilmeceyi

Bir rüzgârdır eser batıdan doğuya

……………………..Mevlana’dan ney sesi,

………………….Yunus omzunda heybesi

58

………………Heybe içinde alıç meyvesi

……………Hoşgörü, esenlik, sevda yüklü

…………Ve Acem güzellerinin gözlerinde aruz

……….Gazeldir, kasidedir yağar 

…….Yağar da bayram eder ruhumuz…

….Gelinler gider düşlerinde barış

…Asya’dan İran’a Anadolu’ya

Gök boncuk gelinler…

Kahramanların elinde oyuncaktır tarih

…..Kahraman yoğurur zaman teknesinde tarihi

………Veya 

………….Tarih dişi, tarih doğurgan, tarih anaç

…………….Kahraman doğurur

………………...Kahramanı öldürmek için

***

Kimi zaman türkü olur kılıçlar

Meydanlarda şangır şungur öterler

Kimi zaman döşte kalır kılıçlar

İki düşman kucaklaşıp yatarlar

…..Biter mi sandın savaşları?

……..Bitmez bir türlü

………...Uzadıkça uzar

…………..Kimi zaman olur

…………….Yayıldıkça yayılır

Ne can tanır, nede canan

Fırsat düşmez barışa

Kin girmiştir iki ulus özüne

Kan görünür her birinin gözüne

Güven olmaz kılıçların sözüne

Kavgada gürleyip nara atarlar

Yerin yedi kat altında

59

Uykuya yatmış barış

Kördür görmez

Sağırdır işitmez

……………..Bu defa işe

………….Pehlivanlar karşılaştı 

……….Teke tek dövüştüler

Üstün çıktı Türk pehlivanlar

Kancıklar

Pehlivanca dövüşü hazmedemedi

………İş dönüştü savaşa

……….Savaşarak Alp Er yendi

.……….Yendiği Perslerin yarısı öldü

…………Öldü yine binlerce can

………….Can çıktı, kan aktı.

…………..Aktığı topraklar kızıla boyandı

……………Boyanan yürekler boran kesildi

…………….Kesildi başlar karpuz gibi

Yapılan savaşlarda nice kanlar döküldü

Kızıla boyanıyor bütün ovalar, dağlar

Olan bu kıyımlara tanıklık eder çağlar

Nice canlar yandı da çok ocaklar yıkıldı

Saklanmıştır insanın içinde saklı durur

Bastırılsa bu duygu elbet değişir yazgı

Kavgalarda ölümdür, ozan dilinde ezgi

Gemini vurmayınca patlayıp dışa vurur

Kılıcın birbirine her değdiği o anda

Karanlık gecelerde birer şimşek çakıyor

Dokunuşta, vuruşta, canda teni yakıyor

60

Tek bir rengi görürüm, dökülen kızıl kanda

Birleştiler toprakta, karışıp da gittiler

Güz geçti bahar geldi, ot olup da bittiler

…..Tarih boyunca

………Nicesi geldi geçti

………….Tazecik gonca

……………Gövdelerden baş uçtu

Çocuklar ağlar

Savaşların içinde

Yakılan dağlar

Büyüklerin suçunda

İran Şahı rüya gördü

Rüyasını hayra yordu

Alp Er’e bir haber saldı;

‘’Artık biraz barış’’ dedi

Açıldı

Barışın gözü!

İnsan ömrü savaştan

Yorulmuş, yılmıştı ölmekten

Barışa karşı çıksa da Keykavus

Barış isteyen Siyâvuş’a

Kötü, kötü davrandı

Oturup tahta

Bekledi.

Siyâvuş varıp Alp Er’e sığındı

Böyle terk eyledi yurdu yuvayı

Gang şehrine gelip, Türk kahramanı

Pira’nın kızı ile kurdu yuvayı

….Kurdu da

……Bakalım sonrasına

……….Neler gelecek 

…………Sağ olan başa?

61

Müjdeli haberle yüzleri güldü

Eşi Ferengis’ten bir oğlu geldi

O çocuğun adı Keyhüsrev oldu

Mutluluk birlikte sardı yuvayı

….Savaşçının mutluluğu

……..Baharda yağan kar gibi

………..Doruklarda bile tutunamaz 

………….Erken eriyip 

…………….Karışır suya

Bey az dönekler çoktur, yüzüne kara sürdü

Beyaz yağan kardan ak yüzünü kar-a-sürdü

Fil izlerinden toprak artık düşüyor dâra

Filizlerinden çatlar, kandan bu kadara

Ve

Çıkar

Ortaya

Siyâvuş’u

Çekemeyenler.

Alp Er Tunga ile

Açarlar arasını.

Siyâvuş öldürülünce

Keykavus bunu duyar duymaz

Hemen bu fırsatı kaçırmadan.

Öldürür Alp Er’in oğlu Sarkay’ı

Alp Er’de

….Boş durur mu hiç

…….Öcünü almak için

……….Yürüdü İran üzerine

…………..Yenildi Persler, yenik düştü

……………..Çekildiler geriye

……………….Dağların eteğine

62

Ay oğul

Yenilen pehlivan

Güreşe doymazmış

Persler de böyle idi

Azı Med, çoğu Çingeneydi

Bir boşluğu fırsat bilip

Kalleşlikle

Yaktı, yıktı Turan yurdunu

Arayıp bulamadık düşman merdini

Kalleş kıyım yapar da

Duyulmaz mı oğul

Tez elden haber ulaştı

Hanların hanı

Ulu Kağan

Alp Er Tunga’ya.

…………Bir de baktı yıkılmış

…………..Turan’ın yurdu

…………....Kan ağladı içi Alp Er’in

……………..Kahroldu.

Öç almaya yemin etti

Yürüdü İran üstüne

Astı, kesti, yakıp yıktı

Eridi İran üstüne

Hakim oldu

Yıkılmış bir İran’a

……..Kıtlık çıktı

………..Yedi yıl sürdü!

………….Savaşlarda vuruldu insanlar

…………….Açlıktan kırıldı insanlar

İran’ı kurtarsın diye

Alp Er Tunga

63

Tahtı bıraktı Keyhüsrev’e

Keyhüsrev ilk olarak Alp Er’e vurdu

Vurduğu yerde yenik düştü

Düştüğünü Keykavus gördü

Gördü, içi kan ağladı

…..Ağladı

……...Çağladı

………..Yürüdü Alp Er’in üstüne

…………...Bozulup

………………Bozguna çevrildi

Gülerken düşmanları Alp Er Tunga’ya bakın

Dedi: ‘’Açar mı acep açar mı ki gül erken’’

Bel bağlarlar sarayın önündeki asmaya

Asmaya götürseler bitmez içindeki kin

Çin de katıldı bu teraneye

…….Yürüdüler birlikte İran’a

……….Vurdular 

…………vurdular 

…………..vurdular

…………….Kazananlar

……………..kaybedenleri gördüler

Ay oğul

Ne demiş atalar

‘’İyilik yaparsan bir gün gelip gözünü oyar’’

İşte Keyhüsrev 

İşte iyilik

Alp Er Tunga

Oturtmuştu onu tahta

İlk saldırdığı

Alp Er oldu.

*

64

Dünün gücü kılıç, nal ve bilekti. Bugünün gücü ise Para 

(Bilim)

Keyhüsrev,

Turan yurduna

Elçi yolladı Bijen’i

Alp Er’in kızı Menije’yi

Görür görmez aşık oldu.

Bunu duyan Kağan

Attı Bijen’i zindana

Kovdu kızını evden

……..İran Padişahı, 

…………Genç kumandanından haber alamayınca 

……………Bir İranlıyı yollar.

Yollara düştü

Yolcu tüccar rolünde

Dağları aştı

Türk sarayına vardı

Gizlice girip

Savaşçıyı kurtardı

Menije’yi de

Ta İran’a götürdü.

Bunu duyunca

Küplere bindi Alp Er

Ordu yığınca

Meydana indi Alp Er

Karluk’da beyleri topladı

Her biriyle karşılıklı konuştu

65

Ve 

Bugün

İran’lı

Sarayıma

Kadar giriyor

Sarayımda bile

Beni tehdit ediyor

‘’Yenilen pehlivan güreşe doymaz’’ derler.

Kalleşliklere öfkesi katlanıyordu Turan Kağanı’nın!

Yine toparlandı

Çinlilerle birleşip

Yürüdü İran üstüne

Keyhüsrev

Fırsat bulup

Esir etti Çin Hakanını

Çinli

Aman diledi

Yalvar yakar

Ölümden kurtulunca kaçtı Çin Hakanı

Yorulmadı Alp Er Tunga, yılgınlığı bilmedi

Kanına kastı vardı, İran’lı Keyhüsrev’in

Bir intikam peşinden koşmaktan yorulmadı

Uzaklardan seziliyor ölümün sesi

Kılıç, kargı seslerinden meydan geçilmez

Gövdesinden ayrılmış bir başın nefesi

Gözlerimi yakar gider yine açılmaz

…..Henüz vakti gelmeyince ekin biçilmez

…..O demeden dallarında güller açılmaz

…..Ölüm gelir yiğitlerle toyu seçilmez

Gencecik oğlunu ölüme yolladı

Evlat acısını tattı Alp Er Kağan

Bayrak yaptı kanlı gömleği salladı

66

Gömlekteki kandı yüzüne yağan

…..İntikam hırsıyla tutuşarak yandı

…..Yandıkça yüreği acılara bandı

…..Cepheden evladın cesedi geldi

İki gün boyunca çarpıştı ordu

İntikamı için oğlu Şide’nin

Öcünü almaktı ölüp gidenin

İnsan birbirini vurdu ha vurdu.

…..Saldırıyor Alp Er aslanlar gibi

…..Öfkeye kapıldı aklının dibi

…..Velhasıl bozuldu bütün asabı

***

Hz. Mevlana şöyle söylüyor;

 ‘’ Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol’’

***

Keyhüsrev’e öfkelenen Alp Er

Kara Han’ın ordusuyla birleşti

Buhara’dan geçti Gang’a 

Cennet gibiydi Gang

Toprağı mis

Tuğlaları altın.

Kuşatmaya başladı

Bu güzel şehri.

Alp Er, İran’lılara su vermiyor

İranlılar da 

Önlerine çıkan kale, 

Saray yakıp

Kadın 

Erkek 

Yaşlı demeden öldürüyorlardı.

67

……İki ordu Gülzâriyum ırmağı kıyısında karşılaştı

Atların nalları, kılıç sesleri

Bir ölüm kokusu sardı meydanı

İntikam yemini kokar nefesleri

İyiden iyiye gerdi meydanı

Galip gelecek elbet

Bileğin gücü

Ölen olacak elbet

Acı mı acı

Keyhüsrev çok kalleş çıktı

Alp Er’i tuzakla yıktı

Gang kalesine kapanıp

Bir çıkış yoluna baktı

Ve

Bir gün

Yürüdü

Keyhüsrev,

Kartallar bile

Üstünden uçamaz

Bu yüksekçe kaleyi

Kuşatıp ateş yaktılar

Kalın duvarları yıktılar

Kalenin etrafına hendekleri kazdılar

Katranı kaynatarak bol, bol ateş yaktılar

Kaleyi aldı Persler, meydan galip olanın

Baktılar Alp Er Tunga elerlinden kurtulmuş

Ölümden kurtulunca gördü Çin hakanını

Yorulmadı Türk hakanı, yılgınlığı bilmedi

Kanını kastı vardı, Ulu Turan Hanın

Hanların öç duygusu bir türlü durulmadı…

Pusuya

Düşürüldüler

68

Çin Padişahı korktu

Keyhüsrev’e elçi yolladı

………Bağışladı canını Hüsrev

………….‘’Alp Er’e yardım etme’’

…………….Diyerek 

……………..Nasihat verdi

………………Çinliye

Ay oğul

Bak şu ağıta

Bak da 

devran nasıl dönmüş gör

‘’Ödlek arıg kevredi ……….(Zamane hep bozuldu, )

Yunçıg yavuz tavradı…… (Zayıf tembel güçlendi, )

Erdem yeme savradı……. (Erdem yine azaldı, )

Ajun begi çertilür………… (Acun beyi yok olur.)’’

Zaman tersine dönmüş

Ödlek gücünü almış

Yapılan iyilik

Dönüp öcünü almış

Erdemlikten uzak

Hain Keyhüsrev

Çevrede 

Ne kadar çapulcu ve tembel

Arya çingenesi varsa

Etrafına toplamış

Kan içirmiş atlara

Can yedirmiş itlere

Kalleşlik üstüne kalleşlik

Pusu üstüne pusu

Kurmuş Turan eli Kağanı

Koç yiğit

Al Er Tunga’ya

69

…….Daha bitmedi oğul

……..Devam edelim ağıta

………Neler gizli içinde

…….….Hele bir bak 

…….…..Bak da iyi oku

……….…Oku ve okut

…………...Okut ki doğru öğren tarihini.

……………Tarihini bilmeyen bir millet

……………..Bir gün olur illet

Bilge bögü yunçıdı……… .(Bilge bilgin yoksul oldu, )

Ajun atı yençidi ………….….(Acun atı azgın oldu, )

Erdem eti tmçıdı ……….…..(Erdem eti çürük oldu, )

Yerge tegip sürtülür………. (Yere değip sürtülür.)’’

Kurulan bütün tuzaklardan

Kurtulur ulu kağan

Sonunda

Alp Er, bir avuç savaşçıyla

Çekilir ıssız çöle

Gide gide ucu bucağı olmayan

Zere (Hazar) denizine gelir

Geçmek ister bu denizi.

Yaşlı denizci;

……….‘’Bu derin denizi geçemezsin.

…………..Yetmiş sekiz yaşındayım,

…………….Bu derin denizi geçeni görmedi’’ der

Bir gemide

Bin yelken açtılar

Varıp Gangıdız’a ulaştılar

Savaşlardan yenilmekten yıkılmıştır Kağan Alp Er

Ta çöllerden geçer artık, varıp bir yer edinmiştir

70

Esir düşmek çok güç gelmiş ‘’ölüm yeğdir” deyip kaçmış

Susuz yorgun yollar aşmış, durup bir yer edinmiştir

Keyhüsrev, hem aç hem susuz dağdan dağa dolaşmıştır

Artık bir kez içine alev, alev kin bulaşmıştır

‘’Geçmişi 

Düşünmeyeyim

Talih bana dönecek’’

Diyerek, orda yatar uyur.

***

Gün

Gelir 

Keyhüsrev

Alp Er Tunga’nın

Öğreniyor yerini

Yedi ayda aşar denizi

Sonunda işgal eder Gangıdız’ı

Turan’ın kağanı bu Alp ErTunga 

Aslanlarla güreşirdi

Hele at üstünde şaha kalkınca

Ordularla vuruşurdu

Meydanlarda bastırdı mı sıcaklar

Yar diyerek kılıcını kucaklar

Bazen yaktı, bazen yıktı ocaklar

Rüzgâr ile yarışırdı

Cepheden cepheye koştu ha koştu

Şimdi gelin görün ne hale düştü

Ecel şerbetini kan ile işti

Son-u bilse barışırdı.

71

Bu kavgalar savaşlar, gün gelip bitecek mi?

İnsanı yutacak mı? görülen kara düşler

Dinmiyor gözde yaşlar, kan ile gül mü açar?

Kesik binlerce baştan, nice burçlar yapıldı.

Çok yollardan sapıldı tarih kanla yazıldı

Akıllara kazıldı, nesiller onu Biçer

Keyhüsrev

…..İran’dan Turan’a

…….Getirdi payitahtı

………Bütün derdi

………..Alp Er’i bulmaktı

Her yerde arar

Herkese sorar

……..Halbuki

……….Turan Kağanı

Alp Er Tunga

Aç

….Susuz 

…….Dolaşır

……….Dağ başında

…………Bir mağarayı

……………Kendine ev yapar

Bu mağarada

İnsanlardan uzak yaşayan

Hûm adında biri vardı

Alp Er Tunga

Tanrıya yakarışını duyan Hum,

………..Yakarışların Türkçe olmasından

…………..Bu yakaranın

…………….‘’Alp Er’den başkası olamaz’’ 

………………...Diyerek saldırdı.

72

Suya atlayıp Hûm’un elinden

Kurtulmaya kurtulur da

Neler olacak sonunda 

Hele okuyup da öğrenelim…

Unut beni, kendini, ben var iken iktidarda

Unutma sakın beni, yalnız kalırsam darda.

Er-dim er meydanında, ordularla birleştim

Erdim, düştüm, çürüdüm, nihayet ben bir-leştim

Suya atlar

Alp Er Tunga

Keyhüsrev; 

Bir hileyle 

Sudan çıkartır…

Türk Kağan saklandığı kayalıktan çıkamaz

Hem yiğit bir insanı acı, hüsran yıkamaz

Kendi kendinden bile utanırken bakamaz

……..Geldi Keyhüsrev aldı canı Alp Er Kağan’ın

……..Kim yener kral o olacak, meydan boğanın

*

Bir başka rivayete göre de

Keyhüsrev,

Alp Er adına bir şölen düzenleyip davet eder.

Davete katılan Turan Kağanı’nı hileyle öldürür.

Her

Şeyin 

Bir başı

Bir de sonu var.

Öfkeli tüm sonlar

Kinle akan kanlar

Öldürülen her canlar

Anlatsam acep kim anlar…

73

Bütün Turan Yurdu yasa boğuldu

Yürekler yaslıdır yiğitler ağlar

Ağlar viran olmuş koca ulusu

Ulusu yıkan öfkeler nerede

Nerede hani kükreyen aslan

Aslanlık kar etmiyor ihanetin yanında

Yanında cihan olsa da eğer

Eğersiz küheylana benzer…

Türkler Ağıt törenlerinde kopuz çalan ozanların 

seslendirdiği ağıtılar söyleyerek ‘’Ağıt törenleri’’ 

yaparlarmış. Aşağıdaki ağıt da Alp Er Tunga için 

söylenmiş ve Kaşgarlı Mahmut’un, Lugat-ı Türk’e, oradan 

da İran’lı Firdevs’in yarattığı sahte kahraman Zal ve 

Zaloğlu Rüstem’le değişerek İran destanına dönüşmüş, 

yanlış haliyle günümüze kadar gelmiş yanlış şeklini 

destandaki ağıttan yola çıkarak düzeltilmiş şeklidir. Bu 

haliyle söylenerek geleceğe taşınacaktır.

Orijinali ………………………………Bugünkü anlamı 

Alp Er Tunga öldi mü……. (Alp Er Tunga öldü mü, )

İsiz ajun kaldı mu …..……(Kötü dünya kaldı mı, )

Ödlek öçin aldı mu ………(Felek öcün aldı mı)

Emdi yürek yırtılur………. (Artık yürek yırtılır.)

Ödlek yarag közetti …………(Felek fırsat gözetti, )

Ogrı tuzak uzattı…………… (Gizli tuzak uzattı, )

Begler begin azıttı………….. (Beyler beyin şaşırttı;)

Kaçsa kah kurtulur …….…….(Kaçsa nasıl kurtulur?

74

Ulşıp eren börleyü ………(Uludu erler kurtça, )

Yırtıp yaka urlayu ………..(Bağırıp yırttılar yaka, )

Sıkrıp üni yurlayu …..…….(Çığırdılar ıslıkla, )

Sıgtap közi örtülür ………...(Yaştan gözler örtülür.)

Beyler atın argurup …………(Beyler atlarını yordu)

Kadgu anı turgurup…………(Kaygı onları durdurdu)

Mengzi yüzi sargarıp……..(Benizleri yüzleri sarardı

Körküm angar türtülür……….(Sanki safran dürtülür)

Ödlek arıg kevredi ……….(Zamane hep bozuldu, )

Yunçıg yavuz tavradı…… (Zayıf tembel güçlendi, )

Erdem yeme savradı……. (Erdem yine azaldı, )

Ajun begi çertilür………… (Acun beyi yok olur.)

Bilge bögü yunçıdı……… .(Bilge bilgin yoksul oldu, )

Ajun atı yençidi ………….….(Acun atı azgın oldu, )

Erdem eti tmçıdı ……….…..(Erdem eti çürük oldu, )

Yerge tegip sürtülür………. (Yere değip sürtülür.)

Ödlek küni tavratur ………(Felek günü davrandırır)

Yalınguk küçin kevretti…(İnsanın gücünü gevşetir)

Erdin ajun sevritür………..(Dünyanın erlerini azaltır)

Kaçsa takı ertülür…………(Kaçsa dahi ölüm yetişir)

 

Öğreyüki mındag ok ..(Zamanın göreneği böyle işte)

Mında adın tıldag ok…(Bundan başka sebep de var)

Atsa ajun ograp ok ……(Dünya gelip ok atsa)

Taglar başı kertillür…….(Dağlar başı kertilür)

Könglüm içün örtedi ……….(Gönlüm ta içten yandı)

Yatmiş başıg kartaldı………(Onulmuş yarayı kaşıdı)

Keçmiş ödük irtedi ……….(Geçmiş günleri aradı)

Tün kün geçip irtelür……..(Tün gün geçer o aranır)

75

*Ceyhun: Özbekistanda bulunan Ceyhun veya Amuderya 

Nehri , (Özbekçe: Amudaryo)

**Seyhun: Seyhun veya Siri Derya, Özbekçe Sirdaryo;

Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi 

Ceyhun veya Amuderya, (Özbekçe: Amudaryo, Orta Asya'nın 

en uzun nehri. Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

76

OĞUZ KAĞAN DESTANI 

İnsanoğlu, millet kavramını bilmeseydi, devlet denilen 

köklü ağaç yeşeremezdi.

İnsan eli değmiş her taşın bir sırrı, her sırrın da açılan 

bir kapısı mutlaka var olmalı. Orhun yazıtları da Türk 

tarihini öncesine götürebilecek güce sahiptir. 

‘’Türk’’ adı da yeryüzünde ilk defa bu taşlara Türkçe 

olarak yazılmıştır.

(O) Altay’da doğmuş çocuk

A(Ğ)lamadan koşar oldu

Uğ(U)ltuyla kurtlar, kuşlar

Oğu(Z) deyip coşar oldu

Daha (D)oğunca kurtlar

Geldi (E)trafına mertler

Böyle a(S)lanla bu yurtlar

İlelebe (T) yaşar oldu

Bebek ama, (A)ğlamadı

Kay bebeği(N) Oğuz adı

Beşiğin kır(I)p geldi

Küçük yaşta pişer old

77

Ve 

Oğuz

Gök gibi

Parlak yüzü

Gözleri ela

Saçı, kaşı kara

Ağzı ateş kızılı

Perilerden daha güzel.

Anasından bir kez süt emdi.

Kısa zamanda dile gelerek

Çiğ et, yemek, bir de şarap istedi.

Kırk gün sonra da büyüyüp yürüdü

Daha doğarken bağırmış

Ayağı öküz ayağı gibiydi

Anası yiğit doğurmuş

Hele görseniz

Beli kurt beli gibi

Omuzları var

Samur omuzu gibi

Bir göğsü var ki

Ayı vücudu gibi

Hem kuvvetli

Hem de kıllı, tüylü.

Gel zaman

Git zaman derken

Yılkı güdüp at bindi

Yiğit bir delikanlı oldu

Dövüşmeyi, sevişmeyi öğrendi

78

*

O çağda orada

Sonsuz orman içinde

Dereler var ya 

Akar zaman içinde

Sayısız nehirler

Çağlar yol bula bula

Hayvanlar var bin bir

Yayılır sağa sola

Orman içinde 

Bir canavar varmış

Yaşarmış inde

Herkesi korku sarmış

Hayvan sürüsü

Bir de insan yermiş

Olmaz böylesi

Halk korkup geri durmuş

Dağ başı duman

Neler gizli bağrında

Canavar yaman

Halkın eli böğründe!

………Canavar bu ya

…………Kimsenin gücü yetmez olmuş.

…………...Karnı doymak bilmezmiş

…………….Nerdeyse taşları, toprakları yutacakmış

……………...Herkesi bezdirmiş canından,

……………..…Ezip sindirmiş.

79

Millet, korku ve telaşlı

Yaman yiğit olmuş Oğuz

Hazırlık yapıp halkına

Hemen haber salmış Oğuz

Yayı, oku, kalkanını

Ulusuna al kanını

Vermek için aldı kılıç

Zaman gelip dolmuş Oğuz

Bir geyiği yakaladı

Sağlam ağaca bağladı

Canavar yedi geyiği

Belasını bulmuş Oğuz

Gelir yine ıssız dağa

Bulur ayı bağlar ağa

Ayıyı da yutmuş mahlûk

Dumanlarda kalmış Oğuz

Son kez yine dağa gelir

Han, aradığını bulur

Kalkanına başın vurur

Orda canın almış Oğuz.

…………..Canavar geyiği yer

……………Yerine ayı bağlar

……………..Bağlar kana boyanmış, başka iz kalmaz

………………Kalmazsa orda, olmaz

80

……………….Olmazı oldurmak için

…………………İçin için yanar Oğuz

…………………..Oğuz’un canavarda kalır aklı

…………………….Aklına koymuştu beklemeyi

……………………..Beklemeyi bildi

Canavar geldi

Başını vurdu Oğuz’un kalkanına

Kargısıyla öldürüp

Kesti canavarın başını

Bir

Gün sonra

Geldiği zaman

Gördü ki bir sungur var

Cansız bedeninin başında

Canavarı afiyetle yiyordu

Oku takıp yayı gerdi

Sunguru orda vurdu

Onun da başını kesti

Ve dedi:

……….‘’Canavar geyiği yedi, ayıyı yedi.

…………Kargım onu öldürdü.

…….…….Çünkü kargım demirdendi.

…………….Canavarı sungur yedi.

……………..Yay ve okum onu öldürdü.

………….……Çünkü okum bakırdandı.’’

*

Günlerden bir gün 

Oğuz kağan, 

Tanrı’ya yalvarmakta idi.

81

Güneş battı gece oldu, şafak vakti geldi çattı

Oğuz ormana atıyla gelip, orda hayli kaldı

Ve ormanda gece oldu, hesaplaştı Tanrı’sıyla

O an kendiside şaştı Oğuz, mavi nur inince.

…….…Oğuz kağan yürüdü, gökten gelen ışığa

…….…..Ve dünyalar güzeli bir genç kızı görünce

…….……Işıkta tek başına bekler durur güzele

…………...Aşık oldu bu kıza, birden Oğuz orada.

Kız

Mavi 

Işığın

Ortasında

Oturuyordu

Bir başına, yalnız

Öyle çok güzeldi ki

Başı üstünde parlayan

Çobanyıldızı gibi yıldız

Nurlu ışık saçıyor etrafa

Güldüğünde, mavi gök de gülüyor

Ağladığı zaman gök de ağlıyor

…………Oğuz kızı sevdi

…………..Aldı evine götürdü

……………Kırk gün

….………….Kırk gece

….……………Davullar çalındı

….……………..Halaylar tutuldu

……………….…Evlenerek muratlarına erdiler

82

Günlerden

Gecelerden

Haftalardan

Aylardan sonra

Kız hamile kaldı

……Gel zaman

…….Git zaman

….….Ve bir gün

………Kızın gözleri parladı.

Üç erkek çocuk doğurdu.

Birinci oğla Gün,

İkinci oğla Ay,

Üçüncü oğla Yıldız adını verdiler.

*

Zaman zamanı kovaladı

Ava gitti yine bir gün avlanmaya Oğuz Kağan

Sudaki bir ağacın beklerken o kovuğunda kız

Gözü gökten daha göktür; ‘’Yer kız’’ diye söylenen

Oğuz’un yolları birleşmiştir burada Yer kızın

…….Küçük ağzında inci dişleri var, sormayın

……..Güzel kız, her bakışta gözleri parlar durur.

….…..Nehirden kıvrılan su saçları, ah upuzun

….…….Ve içten bir gülünce, yüzleri parlar durur.

…………Topuklardan tutun da ince bel, selvice boy 

…………..Yürürken ardı sıra, izleri parlar durur.

83

Od 

Düştü 

Oğuz’un

Ta yüreğine

Aklı başından

Fırlayıp da gitti.

Kızı kolundan tutup

Sarayına getirerek

Yine düğün, dernek kurdurdu.

Ceylan derisinden davullara

Gümbür, gümbür tokmakları vurdurdu

Onunla yattı

Ve dilediği oldu

Gel zaman git zaman

Kız dölboğa (Hamile) kaldı

Günü gelince bu hatunun da 

Bir gün gözleri parladı.

Ve üç erkek çocuk doğurdu.

Birinci oğula Gök,

İkinci oğula Dağ,

Üçüncü oğula Deniz adını koydu.

…..Oğuz, çocukların şerefine toy verdi

…….Verdi halkına fermanı

……...Fermanı duyan halk, geldi saraya

………Saraya kırk masa kurdu.

……….Kurdu düğün dernek eğlence

………Eğlence olur da olmaz mı yemek

……Yemekler, şaraplar, tatlılar, kımızlar yiyip içtiler

…İçtiler de kendilerinden geçtiler.

84

Eğlence sonunda Oğuz,

Beylere ve halka buyruk verdi.

Dedi ki:

‘’Sizlere Kağan oldum, kılıçlar kuşanın

Dört yana haber saldım, bu dağlar aşanın

Gün tuğu, ve gök çadır, bu sal, işte, deniz

Ok, yayı, hemen aldım, bu yollar koşanın’’

Dedi

Ve, bir bir sıraladı

Devam etti sözüne

‘’Ben Uygur’un, dört yanın, cihanın Kağanı

Affetmem tek bir canı, keme baş eğeni

Gün gelince sorarız elbet hesabını

Dökülen damla kanın, ah-ı kalmaz hani

Ben söyledim

Siz dinleyin

Az söyleyeyim

Çok anlayın

Bana karşı gelene öfkem büyük olur

Bizi dostu bilene iyiliğim bulunur

Dostuma pamuk gibi, düşmana kayayım

İkiyüzlü gülene, öfkemden pay kalır’’

……Oğuz Kağan 

Bu fermanı

Dört bir yana yolladı

Uydu buyruğa

Sağında Altın Kağan

O da,

Elçi yolladı

Hediyeyle Oğuz’a

85

Altın, gümüş, yakut

Pek çok hediye yolladı.

Hediyeyle saygı sundu

Sundukları kabul oldu

Oldu Oğuz’un dostu

Dostu olarak kaldı.

Sol 

Yanda

Adına

Urum derler

Bir Kağan vardır

Şehirleri, köyleri

Gani, gani malları

………Vardı da

……….Başına buyruk

…………Ukalâ mı ukalâ

…………..Bayrak açtı.

Urum Kağan denen, asi mi asi

Oğuz Kağan buyruğuna uymuyor

Çok güvenir olmuş zenginliğine

Kulakları sağır olmuş duymuyor

……….Kabul etmez dostluğu

…………Dinlemez buyruğu

…………..Bilmez başına gelecekleri

‘’Ben onun sözünü tutmam’’ diyerek

Buyruğu yırtıyor yokmuş sayarak

‘’Hele kim yiğitmiş, yürüsün görek’’

Dese de mangalda kül koymadı

86

……….Oğuz duydu çok gücendi

………….Gücenmekle kalmadı

…………..Kızdı

……………Hiddetlendi 

……………..Askeri ile at bindi

………………Açtı tuğlarını

……………….Yürüdü ordusuyla

Urum’un üstüne orduyu saldı.

Kırk gün sonra bir dağ önüne geldi

Çadırlar kuruldu sessizlik oldu

Urum Kağan inadından caymadı.

………..Ordusuyla Oğuz

…………Kurulan çadırlarda 

………….Dinlenmeye çekildi.

…………..Destan bu ya; gün doğarken 

……………Oğuz’un çadırına 

…………….Güneşten de parlak bir ışık girdi.

……………..Oğuz, ışığa yöneldi.

İki elleriyle gözlerini ovuşturdu.

Ömründe böylesini görmemişti.

Birden bu ışıkta gök tüylü, gök yeleli

Kocaman bir erkek kurt canlandı

……..Canlandı

………Dillendi

……….Söylendi:

‘’

87

Oğuz, Oğuz ey Oğuz,Urum’a mı yürürsün

Ben de senin yolunda geleceğim oraya.’’ 

Dedi; ‘’Bu yolda Tanrı benim de canım alsın’’

Gök tüylü, gök yeleli yürüdü saya saya

……….Silkinip baktı Oğuz, yoramadı bir şeye

……….Çadırları toplattı, yol görünmüştü beye

……….Kimileri at bindi, kimi de düştü yaya

Askerin en önünde Oğuz neyi görsün?

Gök tüylü gök yeleli erkek bir kurt vardı

Dedi Kağan; ‘’Ordumuz kurt izini sürsün

Kendiniz dağa vurup, takip edin bu kurdu’’

……….Az gittiler, uz gittiler, kurt durdu bir gün

………Oğuz durdu, ordu durdu, bütün herkes gergin

……….Önlerinde koca dağ, çoluk çocuk yorgun.

O gün orda, Kara dağın eteğinde

Nice cenk yapıldı, yiğitler vuruşur

Ok, cıda, kılıçla kol kalmadı yende

Müren ırmağında kan suya karıştı

……….Cenkte nice kılıç dans eder havada

……….Kuşlar bile öldürüldü çok yuvada

……….Dağ başında duman, sis vardı ovada

‘’Çerilerin aralarında

Pek çok vuruşma oldu.

Milletin gönlünde

Pek çok kaygılar oldu’’

Savaşmalar ve vuruşmalar 

Öylesine kızıştı ki

Sonunda İtil Müren suyu

88

Kıpkırmızı zencefil gibi aktı.

……Vuruşanlar 

……..Ölen arkadaşlarının 

……….Cesetleri üzerinde kılıç sallıyorlardı.

…………Ölmekle yaşamak arası

……………Kılıcın ucundaydı.

Sür ünün, yiğit isen yürü ata izinden

Kılıcınız dans etsin yüzlere kan sürünün

Meydanlara girince yücelerden Bakardın

Bak ardına neler var, dönme sakin sözünden

Çağır sam yelinde, koştur deli tayları

Yarışın yeller ile sizi cenge çağırsam

Fırsat vermen düşmana, meydanlarda döndür

Dön-Dür hesabı orda, kanı akıt çaylara

…..Bu yaman savaşın

….…Galibiydi Oğuz

……...Urum Kağan kaçıp kurtuldu

………..Kağanı oldu o ilin

…………..Pek çok ganimet kazandı.

……………Her yanı zenginlik doldu.

Bu 

Urum 

Kağan’ın

Kardeşi var

Adına derler

Uzer Beg denen bey

Üzer kendi oğlunu

İki ırmak ortasında

Yüksekçe bir dağ başında

89

Sağlam yapılmış bir şehri vardı

Uzer oğlunu oraya yolladı

Çetin savaştan 

Galip gelen Oğuz

Bu şehre de saldırdı

Bunu gören Uzer Beg’in oğlu

…….Oğuz’a

………Ganimetleri 

………..Yollayıp haber saldı.

‘’Sen, hem halkımın hem de benim

Kağanımsın bunu böyle bilirim.

Babam bana bu şehri verip koru dedi.

Vuruşmalardan sonra bana gel diye uyardı.

Babamın sana başkaldırması benim suçum mu söyle?!

Senin buyruğunu yerine getireceğim, bil böyle.

Bizim mutluluğumuz senin mutluluğun elbet.

Tanrı sana yeryüzünde güçler vermiştir.

Tanrı’nın gücü karşısında başım

Yollarına feda ey Oğuz!

Sana vergi veririm

Dostluğunu ver

Sen bana.’’

……..Bu yiğidin sözlerini güzel bulan Oğuz,

………‘’Bana çok altın yolladın

…………Şehrini saklamış oldu’’

…………...Diyerek ona Saklap, adını verdi.

*

Oğuz, aldı ordusunu düştü yollara.

Oldukça büyük bir ırmak olan İtil ırmağına geldi.

90

‘‘Bu İtil’i nasıl geçeriz’’ diye sordu.

.Orduda 

...Akıllı mı akıllı

…Uluğ Ordu Beğ adında

….Ormandan ağaç kesip

…..Üzerine binerek geçti nehri.

……Oğuz buna sevindi ve;

…….‘’Sen burada bey ol. 

………Kıpçak (Oyulmuş Ağaç) olsun adın’’ dedi.

……….Orada kalmadılar

………..Yol aldılar yeniden

*

Gök tüylü gök yeleli, ordunun önündeydi

Alaca aygırına hemen atladı Oğuz

Yol aldılar günlerce, dağlar, dere, tepe, düz

Konaklayıp bir yerde, adamlarını saydı.

Alaca aygır orda gözden kayboldu gitti

Orda bir dağ vardı, tepesinden eksilmez

Ne kar, ne de buz; bu dağa giden gelmez.

Buz dağı kaçıp giden koca aygırı yuttu.

Oğuz’un acısını gören yiğit askeri

Buz dağına yürüdü, tam dokuz gün aradan

Geçmişti ki ne görsün? Beygir çıktı karşıdan

Kağan buna sevindi, ve dedi ki ‘’Bu yeri

Sana verdim. Çevrede bütün beylere baş ol.

Ve bundan böyle adın Karluk oldu iyi bil’’

91

Yollara 

Düştüler yine

Yol üstünde ev vardı.

Yaklaştılar bu büyük eve

Evin bütün duvarları altındandı

Pencereleri ise gümüşten yapılmış

Çatısı demirden, kapısı kapalıymış

Kapıyı açamadı Oğuz Kağan.

Tömürlü Kağul denen eri

Çağırarak yanına

‘’Sen burada kal

Kapıyı

Aç’’

Dedi.

Bu yüzden 

Tömürlü Kağan’a

‘’Kalaç’’ dendi.

*

Gök tüylü gök yeleli kocamam kurt

Yürümedi orda kaldı

Burası otsuz ve çorak bir yerdi

Çadırları orda kurdu

Çürcüt derlermiş adına bu yurdun

Acep neresinde keramet kurdun

Çürcüt Kağan Oğuz’a karşı gelince

Gitti ganimet ve yurdu.

Oklarla

Kılıçlarla vuruştular

92

Vuruştular gündüz gece

Gecede kim kimi öldürdü?

Öldürdü birbirini insanlar

İnsanlar ölmek için doğmuştu

Doğmuştu yüzlerinde kan izleriyle güneş

Güneş kızıla boyanmış.

Cürcüt Kağan’ını

Yakalayıp öldürdü

Koparıp başını göğe kaldırdı.

Aldı Çürcüt halkını buyruğuna

Edindikleri ganimeti,

Ne at, nede katır

Yetmedi taşımaya.

Gücü ne deme sakın, söz söyleme üstüne

Gücüne İnan aklın, düşün, aklı üstü ne?

Tek er vardı orduda, üretken, zeki us-ta

Teker, kağnı yaptı, maharetli bu usta

Ve

Koştu 

Kağnıya

At ve öküz

Ganimetleri

Yükleyip sürdü.

Hayvanlar yürüdükçe

Tekerlek yuvarlanıyor

Bunu gören Oğuz çok güldü

Orada birçok kağnılar yapıldı

Yüklediler ganimeti kağnılara

Cansızı canlı yürütürken Oğuz Kağan,

93

Kangaluğ adını verdi becerikli ere

‘’Cansızın adı da Kağnı olsun’’ deyip gitti.

…….…..Oğuz ordusunu yollara vurdu

………….Yine az gitti, uz gitti

……………Sind, Tangut, Şam tarafına at sürdü

……………..Karşı koyanlara çattı

Gittiği yerlerde yaptı savaşlar

Bazen gerçek gördü, bazen de düşler

Kolayına yapılmıyor bu işler

Servetine servet kattı

Oğuz Kağan dinmek nedir bilmiyor

Varıp zalime çatmasa olmuyor

Yurduna yurtlar katmasa olmuyor

Nice, nice fetih tattı.

Ve

Oğuz

Bunlarla 

Yetinmedi

Şam’dan aşağı

Yürüdü orduyla

Orada Barkan denen

Çok zengin bir ülke vardı

Havası sıcak, avı çoktu

Altın, gümüş, mücevherleri boldu.

Kapkara yüzü vardı o halkın

…....Bu ülkenin

…..…Kağanının adı Masar’dı

…..….Oğuz üzerine yürüdü

……….Yaman bir savaş oldu!

94

Dövüşen insanlardan oluk, oluk aktı kan

Yorulanlar olsa da, ya ölmek, öldürmek var

Can telaşesin sardı, yaşayan her canlıyı

Ya şehit oluyorlar, ya gazi vuruşanlar

Masar Kağanı da yenince Oğuz Kağan

At sürüsü, ganimet, alıp yurduna döndü

Ordusuyla bu ile vermişti büyük hasar

Kandı, toprağa akan, candı bedenden çıkan.

………………Dedik ya

……………….O zamanda

………………...Bütün insanlar

…………………Savaşmak için doğmuş

…………………..Çoğalmamışlar hiçbir zaman.

……………………Ölmek, öldürmek için yaşamışlar.

***

………..O

…………Dönem

………….Kağanlar

…………..Yanlarında

……………Bilge bir kişi

Bulundururlarmış.

Adını anmadan olmaz.

Bilinsin ki Oğuz’un

Her daim yanında bulunan

Ak sakallı, ak saçlı, çok akıllı,

Güngörmüş, yaşlı bir bilge varmış.

Uluğ Türük bir gece uykusunda düş gördü

Uyanınca bu hoca düşünü hayra yordu

Anlattı hece hece, gördüğünü Oğuz’a

95

Düşünde, bir altın yay, üç tane gümüşten ok

Doğudan batıya yay gerilmiş benzeri yok

Söyler rüyayı hayra yorduğunu Oğuz’a

Bu üç gümüşten oklar kuzeye uçuyordu

Bilge sözünü ekler; ‘’Tanrı yeryüzü yurdu

Nesline bağışlasın, Verdiğini Oğuz’a’’

Der.

……….Kağan dinler bilgeyi.

…………Hoşuna gider anlattığı rüya.

…………...Parmaklarını ak saçlarında dolaştırır.

……………..Dudaklarını yay gibi büker

……………….Gözleri, sonsuz semada kaybolur.

…..Düşünür, 

……Taşınır.

Ertesi gün buyruk salıp 

Büyük küçük

Bütün oğullarını yanına çağırtır

Çocukları,

…..El pençe

…….Sıra, sıra dizilirler

……...Babaları, ulu Kağan’ın karşısına

………..Onlara der ki:

‘’Benim gönlüm av diliyor.

Kocadığım için ava gidemiyorum.

Şimdi siz, 

96

Büyük oğullarım. Gün, Ay, Yıldız! 

Gün doğusuna doğru varıp gidin.

Siz küçük oğullarım;

Gök, Dağ, Deniz,

Siz de gün batısına doğru gidin’’

Der.

Bu buyruk üzerine, üç oğul gün doğuya

Atlarına binerek doludizgin sürdüler

Öteki üç oğul da at sürdü gün batıya

Gün, Ay,, Yıldız avlanıp, ve birçok kuş vurdular

Sonunda yol üstünde, altından yay buldular

Alıp getirdiler, onu Oğuz’a verdiler

Eline alıp güldü, Kağan buna sevindi

Gururlanıp gerindi, üç oğluyla övündü

O yayı üçe böldü; ‘’Ey büyük oğullarım’’

Diyen baba, verdi üç oğluna nasihatler.

Verip dedi:

…………‘’Ey büyük oğullarım

…………..Yay sizin olsun

……………Yay gibi olun

……………..Okunuz göğe varsın’’

Ve küçük oğulları

Gök, Dağ, Deniz ise batıda avlandılar

Avlarıyla üç tane gümüş okla döndüler

Kağan üçe bölüp dedi; ‘’Bunları alın

Yay oku atar, siz de bu oklar gibi olun’’

Der

Oğuz.

Toparlar 

Kurultayı

97

Bütün herkesi

Çağırır oraya

Çağrılanlar orada

Uzun, uzun konuşurlar.

Ülke hakkında söyleşirler.

……..Oğuz Kağan

………Büyük çadırın sağına 

……….Kırk kulaç uzunluğunda direk,

………..Direğin tepesine altından tavuk

…………Dibine ak koyun bağladı

………….Çadırın sol tarafına,

…………..Kırkar kulaç uzunluğunda birer direk,

……………Direğin tepesine gümüşten tavuk

…………….Dibine de kara koyun bağladı.

……….Sağ yanında Boz Oklar

……...Sol yanında Üç Oklar

…….Yerlerini aldılar.

Kırk gün, kırk gece

Yenildi içildi

En güzel şekilde 

Eğlenilip gülündü

Kırk gün, 

Kırk geceden sonra

Oğuz Kağan,

Çağırdı oğullarını

98

Dedi ki:

‘’Meydan, meydan nice savaşlar gördüm

Ey oğullar duyun, ben çok yaşlandım’’

‘’Sıkı yay gerip, ok attım cıdayla

Mızrak atıp kılıç çektim dor tayla

Zamanla karnımı doyurdum suyla

Meydan, meydan nice savaşlar gördüm’’

‘’Zalimi ağlatıp, güldürdüm dostu

Düşmanımın vardı canıma kastı

Savaşlarda deldirmedim bu postu

Ey oğullar duyun, ben çok yaşlandım’’

..Oğuz, 

…Böyle söyledi oğullarına

…..Altıya böldü ülkesini

…….Her oğluna birer kağanlık verdi

……….Verdiği kağanlıklara şu öğütte bulundu;

‘’Bundan sonra oğullarının oğulları da 

Aynı unvanı taşımaları 

Ve Boz Ok, Üç Ok adlarla

Herkesin hangi koldan geldiklerini bilmeli’’

………Diye ferman buyurdu.

………..Halkına ve oğullarına dönüp:

‘’Sağ kol daha büyüktür.

Bu yay da hükümdarlığın yerini tutar.

Bu nedenle

Bu yayı büyük oğullarıma verdim

Okları verdiğim küçük oğullarım ise

Birer elçi gibidirler.

Çünkü yay oku hangi yöne gönderirse

99

Ok da o yöne gider.

Benden sonra Hakanlık tahtı

Han olarak geçme hakkı

BOZ OK Ulusunundur.

Soyu da, elçiler,

ÜÇ OK‘lar korusun’’

………….Diyen Oğuz Kağan

…………...Bugünü görmüş sanki

…………….Üç altın öğütle

……………...Bütün herkesi

……………….Sıkı, sıkı uyarmış!

‘’ELİNİZE…. (Vatana)

..DİLİNİZE… (Türkçeye)

..BELİNİZE.. (Soyunuza)

..SAHİP OLUN’’

………...Olmuştur.

100

Ergenekon DESTANI 

İnsan, ayağını bastığı toprağın kendi vatan toprağı, 

avuçlayıp içtiği suyun kendi toprağının kaynağı 

olduğunu, hoyratça teneffüs ettiği havanın kendi 

vatanının havası olduğunu bilmelidir. Bu üç kutsallığı 

bilmeyen ya da inkâr eden kişinin mayasında bir 

terslik vardır.

(E)fsaneler, destanlar,

Ö(R)üle, örüle

Ta (G)ünümüze kadar

Sür(E)gelmiş.

Dili(N)de ozanların bir başka güzelleşerek

Evre g(E)çirmiş, değişip gelişmiş.

İşte Gök(K)Türk ulusunun 

Destanı (O)lan Ergenekon

Bir Ulusu(N) Yıkılışı,

Kurtuluşu

Sığınak bulup üremesinin

Yeniden dirilip

Eski topraklarına kavuşmasının

Destanıdır bu…

101

*

O

Dönem

Asya’da

Göktürk oku

Vınlamayan ülke, 

Kolu yetmeyen yer,

Kudreti karşısında

Boyun eğmeyen kalmamış.

Bu durum diğer kavimlere

Hem ağır, hem acı geliyordu.

Üstelik, çok da kıskanıyorlardı.

Türklere karşı

Düşman güçler birleşti

Birikmiş bütün

Kinle, öçler birleşti

Birbirlerine 

Zıt, tüm uçlar birleşti

Hınçla, öfkeyle

Kalan suçlar birleşti

Haraç bağlanan 

Bütün baçlar birleşti

Göktürkler

Çadırlarını

Hem de sürülerini

102

Kadın, çocuk, yaşlı bir yere

Toplayarak kazdılar hendekleri.

Düşmanla on gün boyunca savaş yaptılar.

Töredir;

Baş emir verince, ayak yürür

Irmaklaşır insan, dağ bile erir

Erir de söz, büklüm büklüm bükülür

Yol bulup, varacağı yere mutlaka varır

……….Varır nice engelleri aşarak

………...Kimi zaman başını taştan taşa vurur

………….Dinlenmek için durur kimi zaman

…………..Kimi zaman yol almak için yürür

Bu savaşta

Göktürkler üstün geldi.

Yenilgiyi hazmedemeyen düşmanlar

Büsbütün öfkelendiler

Dediler ki:

‘’Göktürklere hile yapmazsak,

İşimiz sonunda çok yaman olacak.’’

Bu savaştan sonra

Göktürkler kendilerini güvende sandılar

Galibiyetin verdiği

Gönül rahatlığıyla

Huzur içinde beklemeye koyuldular.

Ağız birliği yapan düşmanlar

Durup dururken

Bir şafak vakti

Ağarırken tan

103

Sanki baskına uğramışlar gibi

İşe yaramayan mallarını

Kaçtılar bırakarak.

Bunu gören Göktürkler;

‘’Düşmanlarımızın,

Kalmadı savaşacak halleri, kaçıyorlar’’ diyerek,

Düştüler kaçanların arkasına.

Güvenleri sonsuzdu, Göktürkler yenilmezdi

Öyle bir tuzak kurdu, düşmanları bunlara

Bu savaşa mertlik ve yiğitlik denilmezdi

Yok etmek için bir kez, düşman düştü kinlere

Kastettiler ne varsa, çoluk çocuk canlara

Bir gaflete düşüldü, kolayca kanılmazdı

Anlatsam kâğıt, kalem yeter mi ki bunlara?

Ta ezelden derlerdi: ‘’Topal ata binilmez’’

Ağlayan da kalmadı, yitip giden binlere

Yazan kötü yazmış yazgıyı, geri dönülmez.

……….Ve

………..İnsan

…………İnsana

………….Tuzak kurar.

…………..Benlik savaşı

………..….Başlar işte o an

…………....Sağlıklı düşünenler

……………..Elbette kazanacaktır.

Tuzağa düşerek baskın yediler

Mazlumun kanıyla gömlek yudular

104

Yapıldı savaşlar arka arkaya

Egemen oldular bütün Asya’ya

Kaçanın ardından koştular yaya

Tuzağa düşerek baskın yediler

Geri dönen düşman vurdu ha vurdu

Çoluk, çocuk, yaşlı ne varsa kırdı

Bir anda yok oldu Türklerin yurdu

Mazlumun kanıyla gömlek yudular

Göktürkler

Kötü yenildi

Düşmanlar vura, vura

Çadırlarına kadar geldi.

Bir tek kara kıl çadır bırakmadan

Yakıp, yıkıp öldürerek yağmaladılar.

…………….Kılıçtan geçirdiler

………………Büyüklerin hepsini

………………..Sağ kalan küçükleri

…………………Evlerine kul edip

…………………..Gözyaşı içirdiler

Hiç kimsenin yüreği, asla olmadı engin

İl Han’ın birçok oğlu, bu kıyımlarda öldü

Kayı Han’la yeğeni Dokuz Oğuz düşmana

Esir düştü ikisi, kaçıp kurtuldu son gün

Düştüler

Birer, birer

Fırtına dindi

Güneş, yorgun, yorgun aydınlatırken

Kızarmış yüzüyle,

Yıpranmış bir dünyanın utancını taşıyordu.

105

Hicap mı? Yoksa kanlı bir ağıt mıydı?

Olanları anlamaya, 

Kimsenin fırsatı bile kalmamıştı.

*

Tutsaktı iki yiğit

Hürriyetine kavuşmadan

Esaret yangınının söneceğine inananlar

En büyük aptallardır.

Bu esaret yangınını söndürmek için;

İki yiğit kaçarak Göktürk yurduna geldi

Burda gördükleriyle, yaşar iken öldüler

Kafa, kafaya verip iyice düşündüler

Orda oturup hemen bir karara vardılar

……….’’Dört yanımızda düşman, bizleri yaşatmazlar

……….Gücümüzü toplayıp bir yerde birleşelim

……….Sapa bir yer bularak oraya yerleşelim’’

.………Diyerek koyuldular, uyku ne tatmadılar

……….Gide, gide tek geçitli ülkeye geldiler

……….Bir güçlükle geçerek, burayı yurt bildiler

Bir avuç insan

İnsan ki parmakla sayılır

Sayılırlar üçer, beşer uçurumdan geçerken

Geçerken buradan, güçlükle yürüdüler

Yürüdüler korka, korka

Korkarak geçtiler korkunç uçurumdan

…………….Bassalar

106

………………Yanlış bir yere

………………..Paramparça olurdu

………………….Uçurumdan aşağı düşen

Kurultaylar oluşturup Ergene konun dediler

Heyet meydanda toplanıp ‘’Yurt diye anın’’ dediler

Yazın süt içtiler, kışın av etini bol yediler.

Orda eğleştiler ‘’Bu eller yurt bize, kal’’ dediler.

Bol ağaç, akarsular, yiyecek ve içecek

Kalan Göktürk Tanrı’ya ellerini açacak

Ve

Artık 

Buraya

Yerleştiler

Bir karar verip

Ülkenin adına 

‘’Ergenekon’’ dediler

Kayı Han, Dokuz Oğuz’un

Burada çocukları oldu

Her geçen gün az, az çoğaldılar

Dokuz’un çocuğu Kayı’dan azdı

Hep oğlan oldu, olmayansa kızdı

………….Ergenekon’da kalıp çoğaldılar

Kayı Han ve Dokuz Oğuz

Gelip burada ürediler

Çocukları yağız, yağız

Olup kırda ürediler

107

Burada kurdular ağı

Güzün taktı Kayın tuğu

Mal maşalat ne varsa

Salıp yurda ürediler

Dağ bunlara açtı kucak

Çağ bir ulus doğuracak

Yurtlanıp Ergenekon’u

Kalıp yarda ürediler

Kayı Han’dan doğan çocuklara

‘’Kayat’’ dediler.

Tokuz Oğuz’dan (Dokuz Oğuz) olan çocuklara

‘’Tokuzlar’’ dediler.

……An 

……..Anı

………Kovalar

…….….Çadır ile 

…………Doldu ovalar

………….Her geçen gün biraz

…………..Üreyip çoğaldılar

……………Ülkeye sığmaz oldular

……………..Hemen toplanıp konuştular

‘’Biz atalarımızdan duyardık

Ergenekon dışında geniş yerler,

Güzel yurtlar varmış, eskiden oralar 

Bizim ana vatanımızmış, öyle duyduk!

Dağların arasından yol bulup çıkalım, 

Ergenekon dışında dost olanın dostu

Bize düşman olan olursa vuruşalım.’’

Böyle konuşuldu

Böyle karar verildi

Çıkış için bir yol aramaya başlandı.

108

Yıllar sonra

Geldikleri yol kapanmış

Çıkış yolu aramaya başladılar

Yedikleri aş ağı, sular zehir sandılar

‘’Değişecek’’’ denildi bu esaret çağı

Düşündüler ‘’Bu dağı nasıl oyarız’’ diye

Birçoğunun işleri demircilik ezelden

Çare bulmak tezelden, dağ idi tek düşleri

Ağıt figan eşleri, ‘’Nasıl doyarız’’ diye

Artık Ergenekon’da yıllar geçti aradan

Dört yüz yıl yaşayıp da çıkmak vardı buradan

……….Bir demirci;

…….......‘’Bu dağda demir madeni var.

………..….Yalın kata benzer.

...........……...Demir madenini eritip

……………….Bir yol buluruz’’ dedi.

Toprak dar geliyordu, yol bulmak gerekiyor

Dağlar kaplı demirle, insan aklı çıkıyor.

*

Ve

Hemen

Demiri

Görmek için

Dağa geldiler.

Demir madenini

Çıplak gözle gördüler.

109

Göktürk Kağanı verip o anda emiri

Dağ çevresine serip odunla kömürü

Özgürlüğü görecek, sevindi ahali

Bir kurtuluşu görüp, akınca demiri

**

Ve

Çoluk, çocuk

Genç ihtiyar

Kadın erkek

Toplandılar meydana

Beklediler, beklediler, beklediler…

Dağ geçit vermez mi ki, bir azmin karşısında?

Uzun uğraştan sonra yavaş, yavaş eridi

Ergenekon denen bu doğanın kurduğu ağ

Yürüdüler, görününce bir kurdun ayak izleri.

……….O günleri anlatmak

………..Bize kolay gelir.

…………Dilimizde türkü

………….Elimizde teknoloji

…………..O günleri yaşayamayız elbette,

…………..Ülke içerisindeki ulaşımın bile aylar aldığı,

……………Tekerleğin bile yeni icat olduğu 

…………….O günlerin zorluklarını

……………..Anlamak için

……………...İliklerimize kadar 

………………Hissetmek gerek.

110

‘’Er, gene, kon’’ dediler, erdiler de kondular

Yıllar geçti aradan, dar geldi Ergenekon

Kuruldu düğün dernek, oldular damat, gelin

‘’Gelin’’ diye çağıran Oğuzları anladılar

Tarihsel bu kararda, mevsim henüz yazdı

Tarih sel gibi akan demiri görüp yazdı

Ulusallık bilinci binlerce eri yordu

Ulus al ateş gördü, koca dağ eriyordu

……….Eriyordu insan gücü önünde

………..Önünde saygıyla bükülerek aktı koca dağ

…………Dağ, mecburdu geçit vermeye 

………….Vermeye görsün bu azim karşısında.

Ve 

O gün

Kızdıkça

Kızdı demir.

Eriyip aktı;

Açıldı orada

Yüklü bir deve yolu

O, kutsal ayın gününde

O kutsal günün saatinde

Göktürkler Ergenekon’dan çıktı.

O gün. O ay, belleklere kazındı.

*

Karalar karışır bir gün aklara

Meydanda bakılmaz azla çoklara

Yapılan bütün kalleşliklere

Öfke kusup kin döküldü

111

Hazır bir düzeni açın ha açın

Ölenler ölmüştür saçın ha saçın

Unutmayın, bir yurt edinmek için

Toprağa yüz bin döküldü.

……….Kolay mı kurulur devlet dediğin

………..Karış, karış kan döküldü

…………Nice savaşlarda Koçyiğitler ölür

………….Bu uğurda can döküldü

**

Yürüdüler at üstünde

Gide, gide eski yurtlarına vardılar

Açtılar kıl çadırlarını

Oba, oba 

Kendi yurtlarını yeniden kurdular.

O günlerde

Göktürklerin başında

(Kayı Han) soyundan olan

Börteçine vardı.

Bütün illere elçiler gönderdi.

Haber saldı dört biryana Börteçine Han

‘’Ergenekon denen dağdan çıktık duysunlar.

Bana karşı gelenlerden kan akacak kan.

Beni sayan buyruğuma uysunlar’’

…………..Uymayanla savaşılıp serildi canlar

…………..Bu savaşı ancak görüp yaşayan anlar

…………..Tek bir başın sözü için ölüyor canlar.

Türkler artık eski yurduna talipti

Biriktirmişlerdi dört yüz yıllık hıncı

Bütün savaşlarda Göktürkler galipti

Doğuma hazırdı, bitecek bu sancı

112

…………..Zafer sevinciyle sofralar kuruldu

…………..Kırk ayrı meydanda davullar vuruldu

…………..Halaylar çekilip oyunlar serildi

Bir ulusun dirilişi başladı

Dilden dile söylenerek gelmiştir

Tarih bunu nakış, nakış işledi

Ergenekon Türk destanı olmuştur

…………..O günlerden günümüze gelelim

…………..İzimizi, özümüzü bilelim

…………..Gerekirse vatan için ölelim.

Ve 

Türkler

O ayı

O günü

O saati

Tarih boyunca

İyi bellediler.

Bayram oldu kutsal gün

Her yıl o gün geldiğinde

Büyük törenler yapılıyor

İnsanlar meydana toplanınca

Bir parça demir sürülür ocağa

Çekici vururlar kızgın demire

Savaşlar yapıldı, kanlar döküldü

Al, yeşile sarılarak geldiler

Yurt bilinen yere tuğlar dikildi

Savaşlardan yorularak geldiler

113

……….Gelişleri

………...Gidişlerinden muhteşem olurdu.

…………Haklı gurur

………….Haklı onur

…………..Her yiğidin başına

…………...Gecenin karanlığında kayan yıldız

…………….Dönüşür nura

Vatanını seven dünyada zahit

Tarih boyu ozan dilinde şahit

Bazen gazi olup, bazen de şehit

Tabutlara sarılarak geldiler

……….Geldiler

………..Gövdeleri başlarından ayrı

…………Kimisi delik deşik

………….Ölenler

…………..Yiğitçe öldüler.

……………Huzurlu uyusun çocuk

…………….Sallansın diye beşik

Kimi makam, mevkie koşup

Gaflet ve delalet içine düşüp

Düşman edinip de kinine şaşıp

Yıksalar da, kurularak geldiler

………..Yıkıldıkça 

…………Bir yenisi kuruldu

………….Her kuruluşunda

………….Yıkanlar 

…………..Diz çöktü önünde

…………...Her yıkılışında

……………Damarlarındaki asil kana sığınıp

…………….Yeniden dirildi.

114

*

Yurdun adı,

Yurdun adı

Ergenekon yurdun adı.

Çağlar sonra, bugün bize

Saatleri hep tersine

Ellerinle kurdun hadi...

.................Kelepçe,zindan, duruşma

......................Tersine çevirip tarihi

.........................Nerde görülmüş?

.............................Böylesine buluşma?

Gerçeğin aynasına 

Bak, çekinme, durma bak!

Ergenekon yaylasında

Birlik, töre, dirlik, Hak...

....................Gel be ey yalancı tarih!

........................Duy be ey kiralık masa

...........................Ve gör yürekleri taa içinden gör

.................................Gör can hukuk, gör can yasa

Çık ey mavi gözlü sarışın kurt

Feryâd - figân içinde bu yurt

Yeniden ışık ol, aşk ol, aşık ol bize

Silkinsin ulus, gülsün ülke

Sağlansın birlik içinde dirlik

Ve kaybolsun, uçsun, gitsin

Kahrolası fakirlik...

.......................Açılsın kapılar, erisin demir dağ

........................Sevgi girsin içeriye

........................Barış tebessüm etsin gönüllerde

........................Yırtılsın karanlıklar son kez,

.........................El ele, yürek yüreğe versin herkes...

115

BOZKURT DESTANI 

Her ağaç köklerine sarılarak yeşerir, gelişir, 

dallanıp budaklanarak yaprak daha sonrada meyve 

verir.

Ağacın yaprağından daha önemlidir kökü.

Türk ulusunun yaprağı biz isek Destanlar da Türk 

ulusunun köküdür.

Gerçeğe esir olmak delilikse, tutsaklığın en güzeli 

ve deliliğin de en onulmaz olanıdır.

116

(B)ir

Ç(O)cuk düşünün.

Ya(Z)gısı kara

Her(K)es kılçtan geçirilmiş

Bir b(U) çocuk

Sağ bı(R)akılmış

Soyunu (T)üketmişler

Çocuğun, (D)erisinden kemikleri görünürmüş

Zayıf ve ç(E)limsiz

Bin şahit i(S)ter çocuk demeğe

Kimileri; ‘’Ka(T)ledelim’’ demişler.

Kimileri de; ‘’B(A)caklarını kollarını kesip

Bırakalım ala(N)a yada sazlığa

Ölsün bu bir baş(I)na

*

Aşine denen Türkler Hunların boyu idi

So ülkesiydi adı, ayrıldılar yurdunda

İz sürdüler ardında Göktürklerin düşmanı

Bir zaman

Ta yıllar önce

So, adlı ülke vardı

Hun’larla aynı soydan olan

Götürkler’le birlikteydiler Hun’lar

Göktürkler bu ülkeden ayrıldı

Onaltı kardeşiyle Kağan Pu

Adamlarını alıp

Başka yurtlara 

Yol aldı.

So Ülkesinden ayrılan Göktürkler

117

Hazar Denizinin batısına yerleştiler

Rahat ve huzur içinde yaşarlarken

Bir gün ansızın

Düşmanların baskınına uğradılar

Bu korkunç baskında

Herkes kılıçtan geçirildi

Her nasılsa

Vahşetin arasında

Bir küçücük, cılız çocuk

Sığınmış bir köşeye

Korkudan gözleri

Fal taşı gibi çanağından fırlamış.

Ne ağlamaya fırsat

Nede bağırmaya zaman kalmadan

Yakalamışlar küçük, cılız çocuğu.

Gören düşmanlardan

Haline acıyanlar bile oldu.

Düşman bu ya

Düşünür elbette her türlü ihtimali

Nedeni bilinmez hala

Öldürmediler

Oynadılar

Güldüler

Alay ettiler hatta, bu zayıf, cılız çocukla

………Öldürmediler,

……….Daha da zalimane davranıp

………...Kestiler iki ayağını,

………….Kestiler iki kolunu

El kadar çocuğa kılıç çaldılar

Dayanmadı dağlar taşlar

Terk ederek bir sazlığa saldılar

118

Gözlerinden akmaz yaşlar

…..……Yaşlar nasıl aksın

…..…….Aksın kanları toprağa

…..……..Toprağa düşen kan, can bitermiş

…..………Bitermiş, kanla sulanan can

…..……….Can yeşerir kök salarak.

Zalimler kahkaha atarak güldü

Anaya hasretken kötürüm kaldı

Yaralı sübyana dayanmaz oldu

Ağladı tüm kurtlar, kuşlar

…..…….Nasıl ağlamasın

…..……..Nasıl ağlamasın kurtlar, kuşlar

…..………İnsanın insana yaptığını

…..……...Görür de

…..……….Ağlamaz mı dağlar taşlar.

Kılıcın her inişi, yürekleri pareler

Söyleyin hele nasıl karşı koysun yavru kuş

Dilim, dilim bölünmüş, sızılıyor yaralar

Başını vura, vura ağlıyor dağ ile taş

Var mıdır böyle zulme eğilmeyen tek bir baş

Havada hiç bulut yok, kan akıyor dereler

Kesilmiş el ayakla nasıl geçer yazla kış

Gök Börü dayanamaz yalar yaralar ve bereler

Hayvan bile inanmaz, yapılanlar sanki düş

Atarak bir sazlığa, kanlı gövde sereler

……….Serdiler sazlığa

………..Bir kötürüm gövdeyi

…………Kahkahalar atarak

………….Kanlı kılıçlarını

119

…………..Yalaya, yalaya gitti düşmanlar

……………Terk ettiler bir başına ve yapayalnız

……………..Bu zayıf, çelimsiz çocuğu.

Toprak utandı olanlardan

Çalan utandı talanlardan

Kılıç utandı çalanlardan

Çocuk utandı kalanlardan

Utandı kalanlardan bir kötürüm çocuk

Çocuk bu, tek işi ağlamak

Ağlamakla düşmandan başka kime duyuracak sesini

Sesini duyacaktır elbette bir yaratık.

Yaratık deyip geçmeyin sakın.

Sakın insanın namerdinden.

Artık hem ayakları kesilmiş, kolları kesikti

Açlık, bir de ağlamak, bağırmaktan sesi kısıktı

Bozkurt sırtlayıp çocuğu, Altay dağlarına doğru

Yollardan aşıp, taşlardan mağara buldu

 

Emzirerek çocuğu, her avından yedirdi

Korktu bütün avcılar, her görüşte bu kurdu

Oldu yorgan üstüne, mışıl, mışıl uyuttu.

Bu dumanlı dağlarda, çocuğu kurt büyüttü 

Mertliğin yüzde doksanı kaçmakmış

Cellat işi başlar kesip biçmekmiş

Oluk, oluk akan kanlar içmekmiş

O çağlarda bütün işler.

120

…..……İşler nakış, nakış öfkeyi, kini

…..…….Kini aklına düşerse

…..……..Düşerse öfkesi yüreğine

…..………Yüreğine sığmaz sevgi

…..……….Sevgi tatmadık yürek

…..……………….Işık vermez göze

…..……………….Karanlıklar diyarında

…..……………….Kör ve sağır gezer.

Kurt’u sembol seçmiş, özgürlüğüne düşkün

Bıçkın, gözü karadır, tanımaz esareti

Cesareti timsal diye, korumuşuz bu yurt’u.

Ne dense az, el yıktı Türkler yeniden kurdu,

Nedense canlıların içinde olur kurdu

Biz içerden uğraştık, el dışarıdan vurdu

Yurdu ele emanet edip yorganı Çekti

Çıktı baktık ardından, “Uyan!” diye Buyurdu.

Alimi bile yener, en ufak bir cehalet

Atalar ne demişler; ‘’Su uyur düşman uyumaz’’

Ne işler açıyor bakın, anlık gaflet, delalet

Düşman dediğin gafil, öfkeye, kine doymaz.

Unuttuğunda toprak altında öleni

Yürüyeceğim sanma ha salını, salını

Yok ederler elini, belini ve dilini.

Biz

Böyle

Söylerken

121

Geçmişe dönüp

Bakalım ne olmuş?

Kimileri çokbilmiş,

Kimler ölmüş, kimler kalmış.

Vampirleşmiş insanlar, insan kanı içiyor

Zulmün adına demişler ki ‘’Alın yazısı’’

O dönemde yine de merhametli bazısı

Rüzgâr ekenler bir gün fırtınalar biçiyor

Bilen var mıdır, neden saklanır kılıç kında?

İpekte mi denenir keskinliği sadece

Düşmanı olan elbet, sakınır gündüz gece

Meğerse öfkede saklanırmış hırs da, kinde.

Olmaz demen gün gelir zerreden bin can olur

Dalgın, dalgın yürürken arkasına bakınca

İnanamaz kendi de bir doruğa çıkınca

Her nesnenin hem başı hem de sonu vardır

Bir ağacın kökleri dalları için neyse

Destanlar da nesiller için söylenmiş oysa.

122

Bütün Göktürklerle birlikte babası da Hun’lar 

tarafından hunharca öldürülen bu cılız, zayıf 

çocuğu Kurt beslerken “Düşman Kağan” adam 

yollar. Çocuğun ölüp ölmediğini öğrenmek için.

Bir de ne gördüler, Kurt çocuğun yaralarını 

yalayarak iyileştirip onu kendi avıyla beslediğini 

görmüşler. 

Tehlikeyi sezen kurt çocuğun çevresine kimseyi 

sokmaz olmuş.

Çaresiz geri dönen düşman gözcüler gördüklerini 

Kağanlarına anlatmışlar.

Bu anlatılanları büyük bir hayranlıkla dinleyen 

düşman Kağanı, çocuğun kutsal olduğuna inanıp 

onu himayesine alır ve kendi terbiyesiyle 

büyüterek babasından aldığı yurdu geri çocuğa 

verir.

123

Kolları ve ayakları kesilen çocuk

Gün geldi,

Kış ve Yaz ilâhının kızlarıyla evlendi

İkişer oğlu oldu, yollar var uzun, yokuş

Zamanla kalabalık olup çoğalan halka

Halka halka yenileri eklenerek gelişti

……….Zaman, zaman içinde

………..Günler günleri kovalarken

………...İki karısından

………….Çocukları oluyor.

…………..Her birinden bir boy türedi

…………...Bunlardan birisi de

…………….Aşina idi

……………..Çocuklarından birisi

Asena Hakan oldu, düşmanlar çatladı

Aşenayı boy bildi, şişenler patladı.

Bugüne kadar böyle bildik bizler bunu

Günümüze dek geldi, dillerden atladı.

Günü gelir hislerini bastırır

Ayaklarla kollarını kestirir

Bir tek kelimeyle öfkeyi yener

Şeytan kınnabında kendini dener

Kar yağarken yanar, ateşle söner

Günü gelir hislerini bastırır

124

Doğa insana verirse salimlik

Okumakla olunmazmış alimlik

İlelebet gitmez imiş zalimlik

Ayaklarla kollarını kestirir

Bir 

Olay

Olursa

Muhakkak ki

Sonucu vardır

Zincir halkası gibi,

Doğurur başka olayları.

Olayın sonucu muhakkak

Bir sonraki olayın sebebidir

Sebepsiz, sonuçsuz olay düşünme.

*

Her karanlık gecede,

Ulusun ey ulusun

Rengine bakıp da aldanma sakın bulutlara

Çıkar bu sinesinden koca ulusun

Bir sarışın kurt çıkar…

Eritir demir dağları balım hey!!!

Açar bayrağı

Kara bulutları siler, süpürür,

Samsun ufuklarına çıkar yeniden

Yeni çağa hür ve aydınlık

Zamanlara

Hepimizi götürür

125

GÖÇ Destanı 

Türk tarihine ana hatlarıyla bakıldığında, Türk 

Milletinin hayatı fetihlerle başlamış ve yeni 

toprakları yurt edinerek gelişmiştir. İlk anayurt 

olan Orta Asya hiç bir zaman terk edilmemiştir. 

Türk, anayurt olan Orta Asya'dan itibaren dünya 

coğrafyası üzerinde geniş alana yayılmış. 

Türk kültürü de tarih ve coğrafyadaki çok 

boyutluluğa paralel olarak çeşitlenmiş farklı 

seviye ve birikimlerle zenginleşerek ve 

farklılaşarak ancak ilk kaynaktan gelen 

ortaklıklarını sürdürerek günümüze ulaşmıştır.

126

(G)ünlerce

G(Ö)steriler sürdü

Ko(Ç) burunlu, güneş başlıklı delikanlılar

Mey(D)anda gümbür, gümbür yarışırken

Nağm(E)ler, kopuzlardan kalplere aktı.

Kimse (S)usmadı. Konuştular söyleştiler.

Alaca a(T)lar sırtında sergilendi hünerler.

Bütün ah(A)li, coştukça coştu.

Kırkbiri(N)ci günün sabahına kadar

Yorulanlar (I)stirahata çekildi.

Beş kardeş

Işık Tigin

Asena 

Kağan oldu

Sırasıyla

Ve sonunda

Kağandı

Börte Çine Han

Yiğitlerin yiğidi

Gençlerin en korkusuzuydu

Fikirlerin en incesi ondadır

Kükreyip şahlandığı zaman

Altında beygir bile 

Utanır.

Sevişti

Dövüştü

Savaştı

Yurduna yurtlar ekledi.

Gel zaman git zaman

127

Geldi uçma vakti.

Çinliler şaşkın

Çinliler düşkün

Çinliler perişan

Çinliler umutlu

Börte Çine öldü diye

Çinliler mutlu

Kayan Tigin Hakan oldu

Nihayet düşman

Umduğunu buldu!

Bir fırsatını bulup

Kutlu Dağı’nı

Türklerin elinden aldılar.

Ve

Sıra

Gelmişti

Buğu Hana

Hanların hanı

Canların canıydı

Buğu Han’ın karşısında

Duramayan dize gelir

Oynadı mı kılıç kından

Vuramayan ize gelir

Bulur elbet bir gün eden

Derin derin düşünceden

Yarın için hayal bile

Kuramayan öze gelir

128

Haram lokma yemez isen

‘’Halim yaman’’ demez isen

Salim başta bela gada

Aramayan bize gelir

Büyüdükçe büyüdü Türkeli

Türkelinde çeriler yürüdü 

Yürüdü doğu, batı, kuzey, güney dört yana

Yana yana kimler yana

Yanağına buse kona

Konağına düşman dikmiş gözünü

Özünü bağladı Türkeli Buğu Han’a

……….O da,

………...Kendinden öncekilerin

………….Yarım kalmış işlerini tamamladı.

…………..Çinliler yine şaşkın

…………...Çinliler yine düşkün

………….…Çinliler yine perişan

……………...Yaman çıkmıştı Buğu Han

Çin elinde

Kutlu Dağ derler 

Çorak, yassı bir dağ vardı.

Ama değeri büyük

Kutsal mı kutsal bir dağdı.

Dövüşerek aldı

Çinlilerin elinden bu dağı

Çinliler daha da şaşkın

Çinliler daha da düşkün

Çinliler daha da perişan

129

Ve 

Düşman

Başıboş, 

Sarhoş ülke

Bilmesin diye

Gözünü kırpmazmış

Ulu Kağan Buğu Han

Pis kargalar gibi hemen

Üşüşmesinler diyerekten

Kimse görmezmiş uyuduğunu.

Türk ilinin insanları uyusa da 

Hiçbir zaman uyutmazmış askerini

Yumruğu demirden olan bu ulu Kağan

……….Kutlu Dağı ellerinden kaptıran Çinliler

………..Kara, kara düşünmeye başladılar

…………Aşağı tükürseler sakal

…………Yukarı tükürseler bıyık

…………..İkisinden birini

……………Ya kesecekler

…………….Ya da

……………..Tükürmek için bir yol bulacaklardı.

Doğudan

Batıya kadar

Kuzeyden tut güneye

Genişledikçe Türk illeri

Hazmedemeyenler planlar kurdu

‘’Artık yok olmalı Türk yurdu

Düşmanımın düşmanı 

Dostumdur’’ diyen

130

……….Düşmandı.

………..Cesaretleri yoktu

…………Yenemediler erkekçe

………….Kılıçları bile kında titriyordu

…………..Buğu Han’ı görünce

Ozanlar vardı

Kopuz ile 

Tar ile

Yanıyordu 

Yürekleri har ile

Çaldılar 

Çaldılar

Çaldılar ve söylediler

‘’Bizim erler uyusun nenni

Uyusun da büyüsün nenni

Tıpış tıpış yürüsün nenni’’

Böyle dediler.

At ayağı çabuk

Ozan dili çevik olurmuş.

*

……….Günler gecelerin, 

………..Geceler günlerin ardından koştu.

…………Heyy oğul heyy

………….Hey ki ne hey

…………..Gün yerini aya

……………Ay yerini yıldızlara bırakıyordu.

…………….Gel zaman

……………..Git zaman

131

………………Düşmanın beklediği gün gelip çattı!

Kırk sene yönetti Buğu, daima düşmanlarına

Korkuları saldı Kağan, büyüterek ülkesini

Kattı doğudan, batıdan yani güneyden, kuzeye

Ülkeyi genişleterek yürüdü hep atı ile

Beklemeye başladılar Buğu Han’ın ölmesini

Zevk, sefaya düşkününün ulu Kağan olmasını

Yıllar nasıl gelip geçti, ölüm kapıya dayandı

Buğu Han’ın ölümüyle canlar acıya boyandı

Dostlar ağlarken düşmanlar, bu ölüme sevindiler

Türkler, Yuliğ Tigin’in kağanlığıyla avundular

Kırk

Sene

Sonunda

Göçtü gitti 

Hanların Hanı

Bir büyük Buğu Han

Yıkılmaz yurt bıraktı

Kendinden sonra gelene

Yer, gök ağlıyordu ardından

Ozan değil

Dil değil

Gönül değil

Bir koca millet

Bir ulu soy

Sonsuz kâinat ağlıyordu

132

Buğu Han’ın ardından

Sıra Yuliğ Tigin’e geldi

Buğu Han’dan sonra

O da Hakan oldu

Korumak, kollamaktı

Kendisine bırakılan yurdu.

Gel

Gelelim

Düşman boş durmaz

Cirit atmaya başlar

Türkelinde Çin’li casuslar

Köklerine kibrit suyu dökmeye

Yemin etti Yuluğ Tigin Han

Köşe bucak kaçtılar

Çinli casuslar

Divan kurdular

Ulu Çin büyükleri

Karar verdiler

Hediye yollamaya

Toparladılar

Gümüş, altın ve varsa

Ganimetlere

Kıü Lien ekleyip

Sarı dilberi

Cariye olaraktan

133

Armağan diye

Yolladılar Hakan’a

Çin Prensesi Kıü Lien

Güzelliği dillere destan

Bu güzelin uğruna

Nice bin Çin genci

Deli, divane olup

Birbirine düştü.

Oğullarına almak için

Çin beyleri bile yarıştı

Prensesin güzelliği

Dillere destan olmuş

Türkellerinde bile

Ardından türküler yakılmış.

Yıllar yılı Çinliler sinsice durdular

İçten içe kinliler çok kafa yordular

Gün geldi Yuluğ Han’a bir sarışın güzel

Kızlar ile ünlüler, gün kızı verdiler.

……….Yuluğ Tigin Hakan’ın

………..Salur Han adında

…………Bir yiğit şahbaz oğlu vardır

………….Çin güzelini görür görmez

…………..O sarı güneşin sarı ışıktan oklarıyla

……………Vurulur yüreğinden.

…………….Yakar ışıklarıyla

……………..Salur Han’ı

………………Sarışın Çin ateşi.

Zengin armağanlar arasında

Arasında bir dilber oturmuş

134

Oturmuş Çin güneşi

Güneşi bile eritir bakışı

Bakışı yakar gören gözü

Gözü çıksın Salur Han’ın

Han’ın gönlü alev, alev yangın

Yangın yerine dönmüş Kağan’ın oğlu

Oğlu tahtın tek varisi.

Yak kınayı eline, Çinli girmiş düşüne

Yak ağıtı diline, şimdi az bir düşüne

Ölmede bu yüzüne siyahlar sürüne

Ölme, de hadi be sürüm, sürüm sürüne

……….Salur Han’ın aşkı, tez elden duyulur

………..Duyulur da durmak olur mu hiç

…………Hiç kimse razı gelmedi bu işe

……….. ‘’İşe nerden başlamalı’’ diyerek düşündüler

…………..Düşündüler, taşındılar

……………Taşındılar saraya, ‘’Olmaz bu iş’’ dediler

…………….Dediler de kim dinler.

…………….… ‘’Dinler, kitaplar yazmaz bunu.

……………...….Bunu biri çözsün

……………….….Çözsün de huzuru bulalım’’

………………..Dediler,

Dediler de;

Aşk bu, söz dinler mi hiç?

Kör kuyulardan su çıkartır.

Bir düşerse yüreğe yakar, yakar,

Yakar, çıkıp kendi seyrine bakar

Salur Han

O günden sonra

135

Sarı ışıktan başkasını görmez oldu

Bütün Türkelinin gökleri maviliğini,

Geceleri yanıp sönen pırıltısını yitirdi.

Parlayan gözler

Alev hüznüyle doldu.

Bir garip soluş

Sanki yok oldu

Salur Han’ın

Sarı ışık çevresinde döndüğünü görenlerin

Yürekleri derinden derine burkuldu.

Ülkesini sevenin yüreğini seveyim

Ben nesini öveyim bu dizini dövenin

Öp elini, güvenin değerini bilenin

Uğruna feda canım taşına bu vatanın

Hakkı yerde yatanın, sitemi bana canım

Bayrağıma nişanım, yeri hani öleni?

Ve

Salur Han

Çin güneşiyle

Dünya evine girdi.

Günlerce çıkmadı dışarı

Kalkmadı güneşin sarı döşünden

Salur Han artık

Bir Çinliye vuruldu

Sarı güneşi

Alır almaz sarıldı

Bütün Türkeli

136

Her yerinden kırıldı

Kağan oğluna

Canlı, cansız darıldı

Köklü bir soya

Kara leke sürüldü

……….Türk

………..Kağan

…………Kahrından

………….Şaşkınlıktan

…………..Sararıp soldu.

……………Yaptığına pişman

…………….Önceden ululaşan

……………..Atalarının yanına

………………Varmak için yüz bulamadı

……………….Her gün biraz sararan ulu Han

……………….. Nihayet utancından öldü

Kıü Lien Hakan’a sokuldu yavaş, yavaş

İblis yumuşaklığıyla korkutmadan onu

Sardı sarı ışığı, hiç düşünmeden sonu

Kından çıkmadı kılıç, yapılmadı hiç savaş

Aslanın yelesini habersizce kestiler

Sarı ışığın sararışı şaşırttı Han’ı

Damla damla çekildi, damarındaki kanı

Çakallar düze indi, kurtlar sesi kestiler

Salur Han’ın gözüne kimse görünmez oldu

Titretirdi bir zaman, nerde pençeyi takış

Çin, ışığı söndürdü, kayboldu kurtça bakış.

137

Yeryüzünü titreten yiğidim şimdi soldu

Babası Yuluğ Tigin, erken öldü acıdan

Salur Han hiçbir zaman kurtulmadı geceden

……….Baba kağan ölünce

………..Kağan oldu Salur Han

…………Düşmanın istediği

………….Olmuştu sonunda

…………..Han’ın gözü

…………...Görmüyordu sarı güneşten başkasını

Ne halkı,

Ne de üzerine bastığı

Yurt diye bildiği

Havasını çekip

Suyun içtiği Vatanını

Unutmuştu her bir şeyi!

Unutmuştu kendini!

Unutmuştu özünü!

Unutmuştu sözünü!

Şeytan görsün yüzünü!

………Velhasıl 

………Çinliler

………Kutlu Dağı

………Kayan Hakan’a kaptırınca,

………Bu dağ ile birlikte

………Dirlik ve düzenlerinin kaybolduğuna inandılar.

………Yuluğ Tigin Hakan ölünce

………Prenses Kıü Lien

………Kandırdı Salur Han’ı

………Kurdu otağını Hatun Dağına

138

Çinliler

Din uluları

Elçileri ile birlikte

Konakladılar Prensesin otağına

Ağzından girip

Burnundan çıktılar.

‘’Sarı kucağında yatmadı bir Çinli

Kurt soyuna yer verdiysen

Şimdi karşılığını almak içindi.

Sen bir savaşın öncüsüsün

Kutlu Dağı’nın kutsal kayasını

Gönder ana yurdu

Çin eline’’ dediler.

O 

Güneş

Sarı güneş

Korkak şeytan

Boş Han yüreğini

Dağladıkça dağladı

Bağladıkça bağladı.

Salur han’dan başka

Bütün Türkeli

Dağ taş

Yer gök

Ağladı, ağladı, ağladı…

Ağlamayan bir Salur Han’dı

139

O

Çin güzeliyle bir hoş

O 

Çin güzeliyle sarhoş

Sarı şeytandan başak

Yoktu yüreğinde 

Özü boş

Sözü boş.

Yağan yağmurun hükmü yoktu

Toprak bile kahırlanmıştı,

Salur Han

Bir ağızsız, dilsiz olmuş

Yoksul kula dönmüş

Kör at misali

Dön babam dön

Çin güneşinin çevresinde.

Düşman, düşmandı

Çin elinden kalktı

Kara karga misali

Geldi Kutlu Dağı’nın

Kutlu kayasının başına kondu.

Bütün çirkinlikleri

Bütün çiğlikleriyle

Çullandılar kayaya.

Aman kaya

Canım kaya

Vatanın bir parçası

Tanrı Ülgen’in ışığıydı

Mavilerin mavisi

Kurt bakışıydı.

140

Kara karga bulutu, Kutlu Dağı’na yağdı

Yağdı erittikleri, kara katran döktüler

Çullandılar kayaya, bakışları çok çirkin

Çirkinin bu kutsal dağı, yok etmeğe andı vardı

Ve 

Kaya 

Direndi.

Kök salarak

Sanki canlandı.

Yapıştı toprağa.

Mümkünü yok sökmenin

Bölmek için Çinliler, çullandılar kayaya

Kılıçla dövüşerek, ağır gelmişti ölmek

Kutlu Dağ eteğine, odunları yığdılar

Boğdular kör dumana, yakarak kızıl ateş

Ateşe karşı koyup Kutlu Dağı direndi

‘’Oyy Salur Han, Salur Han’’, sesleriyle inledi

Aradı, arandı su, su diyerek yalvardı!

Anladı ki satılmış, Kutlu kaya düşmana.

Yine de

Oturdu toprağa 

Oturdu kalkmadı

Yapıştı kopmadı.

Gaflete

Dalalete

Ve hatta,

İhanete rağmen

Kaya kendince direndi.

141

Düşman

Düşman olmuş 

İhaneti fırsat bilmiş

Ne yapar ne eder

Sökmek için bu kutsal taşı

Bir yolunu bulacaktır.

Sökemeyeceklerini anlayınca

Çinliler kayaya yağ sürüp hemen

Testiler dolusu sirke döktüler

Kaplayınca göğü simsiyah duman

Kahkahaları salıp da baktılar

Kahrından bu kaya, ağlayıp solar

Türklerin vatanı kimlerin, aman! 

Düşmanın eline geçti tüm sular

Düştüler oyuna, bir yenik zaman

Gayrı düşmana geçerse ol yular

Kaç mı, göç mü görünür? Halin yaman!

Bir

Deli

Sevinci içinde

Çığlıklar atarak

Barbarlar bağırıyorlardı.

Parçalanan kayaları

Kaptıkları gibi

Çin eline kaçırdılar.

Kızgın kaya parçaları

Kiminin ellerini

Kiminin ayağını

Kiminin böğrünü

Yaksa da aldırış etmediler.

142

Bütün kaya parçalarını

Bir, bir taşıdılar Çin eline.

Hayvan bile kahrından, iki gözünden oldu

Türk elinde kadının güzelliği kayboldu

Yağmursuz kaldı toprak, merhametsiz bulutlar

Bütün otlar, ağaçlar, yemiş vermez pelitler

Kapılara vuruldu, açılmıyor kilitler

Hayvan bile kahrından, iki gözünden oldu

Yeniden filiz, filiz, hiçbir ağaç bitmedi

Tükenmeye başladı nesli, kuşlar ötmedi

Kocasına kadınlar sarılıp da yatmadı

Türk elinde kadının güzelliği kayboldu

Türkeli garip

Türkeli ıssız

Türkeli yalnız

Sanki gök uzaklaşmış

Ağaçlar küçülmüş

Hatun Dağı küçülmüş

Tanrı Dağı küçülmüş

Hulin Dağı küçülmüş

Kutlu Dağı küçülmüş

Tuğla nehri

Selenge nehri 

Suyunu keser gibi

Donup kalmış

Sanki uyumuş.

143

Yer, gök

Canlı, cansız ne varsa Türkelinde

‘’Kutlu Dağı, Kutlu Dağı yitirdik

Kutlu Dağın otağını yitirdik

Gözlerimizi, ellerimizi aldılar’’ 

Diyerek haykırıyorlardı,

………Ve

……….Çinli kadının, 

………..Çinli gözlerine 

…………Satılan bir yurt taşına ağlıyorlardı.

Haykırmayan,

Susan

Bir kenarda

Tek başına pusan 

Bir tek Salur Han’dı.

………Çin Güneşi

……….Dişi köpeğin ihaneti

………..Yedi bitirdi Han’ı

…………Yalnız kalmış.

………….Terk edilmiş

…………..Dövülmüş

……………Sövülmüş gibiydi.

Kutlu Dağın Kutlu Kayası 

Dokuz gün olmuştu satılalı.

Gün ağlayarak

Kanlı türküyle doğarken

Salur Han, 

Kendisini asarak,

Ölümlerin en kötüsüyle öldü!

144

Baş, boş kalmayacak elbette.

Yerine yeğeni geçti.

Yurdun boynu büküktü

Yetimliği

Boynu büküklüğü

Ne yapsalar 

Ne etseler bir türlü geçmedi.

Yaşlıydı Salur Han’ın yeğeni

Dayanamadı acıya, tez öldü.

Tam bu noktada,

Koca divan sazını dayayarak göğsüne

Bir ozan çıka geldi

Konuşturdu tellerini 

Dedi ki ağam hey !:

“Çin’den gelir iken yaptı

Planı Çin Güneşi.

Kendisinde gizlemişti

Yalanı Çin Güneşi.

Türk Hakana hanım oldu

Halka saldı velvele

Kendi fikrine döndürdü

Alanı Çin Güneşi.

Sihirli gözlere baktı yarınını unuttu

Anlamadı ellerinden ne zehirleri yuttu

Saçlarını yorgan etti, kollarında uyuttu

145

Kağanın koynuna koydu 

Yılanı Çin Güneşi

Çin güneşi yâr yâr…

Türk halkının başındaki tükenmeyen bir dertti

Bilmediler namert doğan tarih boyu namertti

Koskoca Dağı yarıp da Çin yurduna göndertti

Kutlu Kaya’dan başlattı

Talanı Çin Güneşi

Çin güneşi yâr yâr…

Bizim Ozan, bizim yürek, bizim ses

Dokunmaya devam etti tellere

Görelim yiğidim neler demiş?

Neler söylemiş bugüne ve yarınlara

İşitelim hanım ey !

Geçmişten örnek al, geleceğe bak

Yeter asırlardır yattığın oğul!

Bunca zaman sona ermedi nifak

Düşman etmez senin ettiğin oğul

Oğul oğul can oğul,

Türk iline han oğul!

Bildiğin doğruyu eğri söyledin

Koca Ulus asla bölünmez dedin

Senelerdir yetim hakkını yedin

Yetmedi mi haram yuttuğun oğul

Oğul oğul han oğul,

Gönlüme sultan oğul!

146

Yavrumuzu türkülerle beledik

Üzerine gözyaşını çiledik

Her yanını kanımızla suladık

Şehit yurdu senin sattığın oğul

Oğul oğul can oğul,

Olma sakın perişan oğul!

El ağzıyla bataklığı boyladın

Türkümüzü el ağzıyla söyledin

Kendi çıkarına meyil eyledin

Yeter işkembeden attığın oğul

Oğul oğul han oğul,

Davacı olur billah

Damarında kan oğul!”

*

Yıllar yılları kovaladı

Hakanlar geldi

Hakanlar geçti

Su çekildi

Toprak kurudu

Ve 

Bir gün

Derinden

Sesler geldi

Çığlık içinde

‘’Göç, göç’’ sesi geldi.

Dağı taşı göç sesleri bürüdü

Daha orda durulur mu, su yoksa?

Göç, göç diye köpek bile ürüdü

Canlar boşa yorulur mu, su yoksa?

147

………Bedeninde 

…….…Damar, damar

………..Dolaşarak her zerrenin

…………Cana can veren

………….Su değil mi?

Çöreklendi dört biryana kuraklık

Koca yazı birden bire oldu çoraklık

Yürekleri sarar ise burukluk

Menziline varılır mı su yoksa?

………Ateş yanmaz

……….Duman tütmez

………..Toprak yarık

…………Toprakta can bitmez

………….Hava sıcak

…………..Bulutlar düşman gözyaşına

Ne ses vardır nede seda hanlarda

Yaşayacak hal kalmadı canlarda

Sıhhatin elden gittiği anlarda

Hiç yaralar sarılır mı su yoksa?

……….Hava, su, ateş, Toprak

……….Dört unsurun biri yoksa

………..Yaşanır mı bu dünyada

…………Al başını

………….Var git!

…………..Nereye gidersen

………Küçücük bir kaya parçası

………Neler ediyor neler bakın.

148

İnleyip geliyor yedi kat yerden

Duyuluyor göç, göç diye

Yüreklere düşen alev hardan

Duyuluyor göç, göç diye

Unutulup gitti yaşanan kinler

Can taşıyor her şey ‘’Su’’ diye inler

Karakış, zemheri ayında canlar

Bayılıyor göç, göç diye

Bir gün volkan gibi sabır patlayıp

Yerlerin hıncını iki katlayıp

Ayaklar altında toprak çatlayıp

Oyuluyor göç, göç diye.

Çare bulmak için susmaz dillere

Gitmek düştü başka, başka illere

Bir ulus top yekin düştü yollara

Koyuluyor göç, göç diye.

……….Yol alındıkça

………..Kesilir oldu sesler.

………...Ne zaman 

………….Bitkin düşüp

…………..Dinlenmek için durulsa

…………...Duyuluyor

…………….Yayılıyor göç, göç, diye.

Kaya deyip geçme sakın milletin malı

Karanlıklar diyarında hainlik vardır

Vatan senin her şeyindir, yeşili-alı

Ana, avrat, kız kardeşin namus ve ardır

……….Ufukların ötesinde yüce dağ kardır

149

………..Ulaşsan da kimi zaman yolları dardır

…………Ölsen bile sarıldığın topraklar yârdır

Bütün dağlar taşlar, göç diye bağırdı

Terk ediliyor ata diyarı yurtlar

Taa uzaklardan su Türkleri çağırdı

Acı yıllar geçer, unutulur dertler.

……….Üveyik bakışlı, alaca atları

………...Yüklediler yükü, bırakıp yurtları

…………..Göç, göç, göç, dedikçe büyüdü dertleri

Yerlerden göklerden sesler geldikçe

Günlerce yürüdü yollarda ulus

Eteğine düşkün Kağan oldukça

Perişan hallere düşüyor ulus

……….Gide, gide artık yollar bitmiyor

…………Kundaktaki çocuk bile yatmıyor

……….....Gidildikçe hala kuşlar ötmüyor

Hoçu yakınlarında 

Bir dağının doruğunda

Yarım ay doğdu

Yarım ayın içinde

Gölge gibi

Belirdi bir gök börü başı

Avaz, avaz bağırmaya başladı

Cihan cihan olalı

Böyle uğultu duymadı.

‘’Göç ha göç,

Durma göç

150

Oturma göç

Yeni yurtlar

Yeni sular bulana kadar

Göç ha göç’’

Der gibiydi.

……….Ses bir anda sustu

……….Yankılar sustu

………...Karanlıklar sustu

………….Dağlar, taşlar sustu

...………..Sustu yaslı türküler

…………...Hayra değildi bu susuş

…………….Oturup beklediler

……………..Endişe

……….……..Telaş 

……………….Korku içinde

Ve 

Dört bir yandan

Havadan

Karadan

Derinlerden

Çır, çır çığrıştı;

‘‘Göç, göç, göç’’

Sesleri.

Sanki yer, gök çalkalanıyordu

Toplandı

Ak saçlı bilgeler;

‘’Yürüyelim’’ dediler.

……….Yürüdüler

………..Yürüdüler

…………Yürüdüler…

151

Sonunda 

Göç sesler kesildi.

Beş koldan gelen akın

Ovaya konup,

Beş koldan yayıldılar.

Beş mahalle kurup yerleştiler.

Bu yerin adını da

“Beş Balıg” koydular.

Burada yaşayıp çoğaldılar

Bütün vefasızlığı, 

Satılan yurt parçasını

Unutmuş gibi görünseler de

Unutmadılar asla

Yeni doğan her bebeye

İhanetin bedelini

Uzun, uzun anlatıp

Günümüze ulaştırdılar,

…………….Bir ozan çıkar şimdi meydana

……………. Vurur sazının tellerine

……………..Çalar, inletir meydanları

……………..Görelim ne söyler :

“Kulak verilseydi ozan sözüne

Türkler tarih boyu yorulmaz idi

Ayaklar uysaydı başın izine

Öz vatanlarından sürülmez idi

Sürülmez idi fidanım ey

Sürülmez idi!...

152

Gönüllerde barış közü yaksaydı

Sularımız sevgi ile aksaydı

Herkes benliğine sahip çıksaydı

Bunca kara günler görülmez idi

Görülmez idi ay balam hey

Görülmez idi!...

Dedem Korkut kopuzunu çalmazsa

Dinleyenler bundan hisse almazsa

Bütün Dünya Türk’e düşman olmazsa

Atlara eğerler vurulmaz idi.

Vurulmaz idi civanım ey

Vurulmaz idi!..

Bizler tarih boyu iz sürüseydik

Eğri fikirleri düz yürüseydik

Kendimizde kalıp öz yürüseydik

Şimdiki yanlışlar sorulmaz idi.

Sorulmaz idi Yiğidim hey!

Sorulmaz idi!..

153

Satuk Buğra Han DESTANI 

Türkler, asırlardır tek Tanrılı dinlere inanmışlar, 

Tanrı’nın etrafından töre ve kutsallarını 

dokumuşlar. O inançta Peygamber denen olgu 

yoktu. Bilge kişiler, önderler, Ozanlar ve Dede 

Korkut’lar vardı.

Şimdi ise hem tek Tanrı, hem de Peygamber var. 

Eğer peygamber kendi ulusundan değilse 

destanlarda, efsanelerde kahramanlarını 

peygamber mertebesine getirip onun seviyesine 

çıkartarak kahramanına kutsallık 

kazandırmışlardır.

154

(S)evgidir işin aslı

H(A)lk isterse

Ku(T)sallık kazandırır olaylara

Olm(U)şu abartarak şişirir

Ve de (K)ahramanını

Kendi (B)üyütür

İsterse (U)lulaştırır

Öyle do(Ğ)a üstü olaylarla süsler

Doğurtu(R) ağaçtan insanı

Yürütür d(A)ğı, konuşturur taşı.

Efsaneler, (D)estanlar

Abartarak g(E)rçeği 

Bağlar doğaü(S)tü olaylara.

Olmamış olmuş(T)ur

Ve bu halkın muh(A)yyilesi

Öyle arzuladığı(N)dan

Gök yere inip, yer ç(I)kmıştır göğe.

Ve

Bir gün

Gelince

Yüce insan

Peygamberimiz

Hazreti Muhammet

Miraç’a çıktığında

Peygamberler arasında

Birisi vardır tanıyamaz

‘’Ulu kişi kimdir’’ diye sorar

‘’Bu ulu kişi peygamber değildir’’

Der Cebrail, Hazreti Muhammet’e

155

‘’Siz öldükten tam üçyüz yıl sonra

İslam dinini Türkistan’da

Yayacak Türk kahramanı’’

Muhammet çok sevindi

Sahabelerine 

Anlatır bunu

Merak eder

Onlar da

‘’Görelim’’

Derler.

Israr ederler

‘’Görelim

Görelim

Ya Muhammet görelim!’’

………..Peygamber 

…………Dualar eder

………….Göstermeyi arzular

…………..Olan olur nihayetinde;

…………...Birden karşılarında kırk silahlı

…………....Belirdi o an kırk atlı

…………….Başlarında bir yiğit

…………….. Hanların Han’ı

………………Göründü 

………………. Satuk Buğra Han

……………….. Kırk arkadaşıyla

………………...Selam verip geçtiler.

Artık Miraç’a

Peygamber çıkar sanma

Halk isterse

Eğer peygamber de

156

Yoksa ulusundan

Kahramanını

Her kılığa sokar Halk

ve

Çıkartır onu 

İstediği makama

*

O günlerde Kaşgar’ da bir çocuk doğup geldi.

Bahtı açık çocuğun, Adı Satuk Han oldu.

Gün oldu devran döndü, yapıldı çok savaşlar

Nice tahtlar yıkıldı, kesildi birçok başlar

Kimi adalet arar, kimi akıtır yaşlar

O günlerde Kaşgar’da bir çocuk doğup geldi.

Kağan’ın çocuğuna bütün Kaşgar sevindi

Ulu kağan bu erkek çocuğuyla övündü

Gel gelelim falcılar, büyücüler dövündü

Bahtı açık çocuğun, Adı Satuk Han oldu.

*

Doğan da hey doğanda!

Kağan oğlu doğanda

Yeryüzüne göklerden

Bin müjdedir yağanda

Nicedir övündükçe

Milyon sevinç kağanda

…………..Birlik olur, bir olur

…………..Atanda yeni şafak

157

…………..Otağlara yağar nur

…………..Seherler nazlı bayrak

Doğanda hey doğanda

Doğandan ay doğanda

Tez elden bahar insin

Kıl çadıra bu yanda

Olmalı, olacaklar olmalı

Işıktan oklar ile

Karanlık vurulmalı

……………..Töredir bu, vazgeçilmez

……………..Koçlarım kesilmeli 

……………..Doğan gün bizim ise

……………..Geceleri silmeli…

*

Doğdu ya kağan oğlu, bırakır mı falcılar?

Falcıların fallarında çıkmış geleceği

Geleceği pek parlak değilmiş güya

Güya Müslüman olacakmış bu çocuk

‘’Çocuğu hemen öldürelim’’ demişler.

Demişler demesine, haber gitmiş anasına

Anasına söz geçirememiş Ulu Kağan

Kağan’a yalvar, yakar ağlamış

Ağlamış, sızlamış ve; ‘’Eğer bir gün

Gün gelir de Müslüman olursa

Olursa o gün öldürün’’ demiş.

Demiş de, dediği kabul görmüş.

……….Gel

………..Zaman

158

…………Git zaman

………….Yavaş, yavaş

…………..Büyür, gelişir

……………Korkusuz ve cesur

…………….Gözü pek çocuk olur.

Daha on iki yaşında, Satuk Buğra ava çıktı

Ve o tavşanı görünce, düşüp ardı sıra koştu

Aniden peşine gitti, bu tavşan özüne döndü

Oracıkta onu gördü, Hızır olduğunu bildi

Dinler can kulağıyla, verdiği öğütleri

Sözler verir Hızır’a, Türk’ün yetişen eri.

Kim tutabilir söylen, Hakkına verse seri?

Bu öğütlerle içten içe tutuşan eri

‘’Hakk’ı uğruna verirse seri’’

Biz dedik de gerçek nasıl?

Dedik ya

Halk isterse kahramanının 

Ağzından alev çıkartır

Ya da 

Giydiriverir ona bir hayvan abası.

Bu da yetmez kimi zaman

Yükseltir Peygamber mertebesine

Halk bunları yaparken

Dönelim destanın özüne

Ben anlatayım

Siz dinleyin

Gerçek Satuk Buğra Han’ı

159

Kırgızların saldırganca tutumu

Uygurları parçalayıp bitirdi

Karluk, Çiğil, Yağma boyu birleşti

Tarihe yeni bir devlet getirdi

……….Bilge Kül Kadir Han

………..Topladı yiğitlerini

………...Çekti kılıcını

………….Devam ettirmek için Hanlığı

…………..Kurdu Karahanlı Devletini

…………...İlan etti Kağanlığı.

Moğolistan, Çin ve Aral gölünde

Bu coğrafya yine Türk’ün elinde

Kurulmuştu sekizyüz kırk yılında

Bilge Kül Kadir Han tahta oturdu

……….Sır Deryası

………..Çu nehrinin arası

…………Yaşadılar 

………….Talaş nehri boyunda

…………..İndiler

……………Güneye

…………….Güney doğuya

Yıllarca at sürdüler 

Meydan meydan savaş gözetmekten

Zamanın akışını göremez olmuş insan

Yaşlılık, çoktan kapısını çalmış

160

Biz

Sözü

Fazlaca

Uzatmadan

Öze gelelim.

Bir oğlan doğurur

Bezir Han’ın karısı

Bayram eder bütün Türkler.

‘’Tahta varis geldi’’ diyerek.

Kısa sürer bu sevinçleri

Ağıtlar başlar Türkellerinde

‘’Bezir Han erkence öldü’’ diyerek

Kardeşi Bezir öldü, Han’ın tahtı boş kaldı.

Töre gereği aldı kardeşin karısını

Amcasına eş oldu, Satuk Buğra sırdaşı

Yarasını kalbinde öfkesiyle bastırdı.

……….Bastırarak yaşamaya başladılar

………..Başladılar çekişmeye

…………Çekişmeye görsün insan

………….İnsan neler açarmış başına

…………..Başına gelenleri

……………Gelenleri göremez

…………….Göremez gözünün önünü

Kül Kadir Han ölünce tahtına Bezir Han geçti

Eş Kağanlığı seçti Oğulcuk, töre var önce

Fikri ince mi ince, beklemeye koyuldu.

Satuk Buğra Han’ın babası ölür

Törelere uyar anne

161

Kayın biraderi eş edip alır

Kara günler sayar anne

Törelerin acımasız kuralı

Dinlemiyor kraliçe, kralı

Çaresizce yüreğinden yaralı

Oğul sesi duyar anne

Ve 

Geçti

Tahtına 

Oğulcuk Han

Yeğeni olan

Satuk Buğra Han’ı

Aldı himayesinde.

Kendi terbiyesi ile

Baktı, büyüttü yeğenini

*

……….Bu arada 

………..Müslüman Samanlı Şehzadeler

………...Kendi aralarında

………….Anlaşmazlığa düştüler.

…………..Nasır Bin Ahmet

……………Kaçıp sığındı

…………….Oğulcuk Kadir Han’a

……………..Oğulcuk Han’da

……….……..Artuç ilinin idaresini

……….………Tutup verdi Nasır’a

Nasır Bin Ahmet’le 

Satuk Buğra Han

162

On iki yaşında iken buluştu

Tanışarak dost oldu bu iki can

İkisi de birbirine alıştı

Mıknatıs misali bir güç oluştu

Değişime girdi çocuk an be an

Gözünde değildi ne şöhret ne şan

Bu ne hikmet, söyleyin bu ne işti?

Su yolunu buldu, ağarıyor tan

Abdülkerim adında bir Müslüman

Oldu Abdülkerim Satuk Buğra Han.

Aman deyin ordan burdan

Zaman gelip geçti birden

Yiğit oldu Satuk Buğra

Tuğlardaki özlem bitsin

Yaşı yirmibeş olunca

İşi sağlama alınca

‘’Müslüman oldum’’ diyerek

Bağlarda bülbül ötsün

*

Bir kayanın erimesi ne ise

Bir insanın inanması işte o.

Yanardağın volkanına bak hele

Bir insanın iman edip

Ateş-i aşk da 

Duman duman tütüp

Can evinden yanması

İşte o…

İşte o

Kağan soyu, otağ otağ derleyen

163

Zerreleri umman edip birleyen

İşte o

Yüreklere yelken açıp bir anda

Gönül kıyılarında

Mola verip demirleyen

İşte o…

O’nda sen, sen de ben

Ben de yüzyılların uğultusu

Evvel sensin, ezel sensin ben ise

Benden bana yürüyen bir sefil yolcu

Zamanı toz edip savuran sensin

Dağ eritip çıkan sensin

Çağ değişsin seni ansın

Yaptığınla övünerek

Sağlar düğün bayram etsin

Haksız kavgalar olmuş, demesen de, desen de

Hak sızlar, topraklarda gördüğü al desende

Ok-u kalleş zalimin, saplı durur sırtında

Oku demiş yaradan, çıkan seste sır, tında

Ve 

Kardeş 

Kardeşi 

Tanımıyor

Nelere tanık

Geçen kanlı çağ

Kim gülerken, kim ağlar

Şahit olmuş buna dağlar

164

Yetmez ki iki şahit

Yalanı kim bağlar

Yaşayan sağlar

Duyup görsün

Erisin 

Yağlar

Bak!

Sır kimdedir bilinmez, girdabına çekerse

Eritir tüm taşları, tutuşturur dağları

Aşar bütün engeli, tutup söker ağları

O gizemi bir kişinin yüreğine ekerse.

Dağ başında kar olsa, güneş vurup eritir

Eteğinden akarak ulaşacak denize

Olmayanın ardında, rastlanmaz hiçbir ize

Kimse bilmez bu gücü, kuru deri yürütür

Kılıcıyla saz çalar, türkü söyler atları

Semahtayken gök kubbe, toz dumana katanlar

Aşka gelmiş oynuyor, meydanlarda yatanlar

Yer altından duyulur, yediğimin tatları

Kulak verin boş değil, ozanların narası

Bugünlerde hoş değil, başla ayak arası

Hep mazluma kesilir zalimin faturası

Bitmedi asırlardır dönekliğin yarası

Arası açılanla kaynaşma olmaz

……….Olmazsa birlik, olur mu dirlik

………..Dirlik, düzen kaybolunca ulusta

…………Ulusta karamsarlık başlar

………….Başlar başını görmezse eğer

165

…………..Eğer ulusun başını

…………...Başını ezmek kolay olmaz

…………….Olmaz demen sakın

……………..Sakın!

*

Her gün

Biraz daha güçlenen

Güçlendikçe fetihler yapan

Yaptığı her savaşta galip gelen

Abdülkerim Satuk Buğra Han

Frengi savaşıyla 

Atbaşı kalesini fetheder.

Kalkıp amcasına gelir

Gelir de…

Satuk Han amcasını İslam’a çağırdı

Kağan duymaz sesini, sanki o sağırdı

Ve meydanda savaşarak o amcasıyla

Tutan olmaz yasını, yumruğu ağırdı

……….Ve

………..Amcası

………...Öldürülünce

………….Hükümdar oldu Satuk.

…………..İslam’ı yaydı Türk eline

Kılıcını kuşanarak bindi atına

Karşısına çıkanlarla bir bir savaştı

Gök gürledi, şimşek çaktı, koptu fırtına

Çağlayarak meydanlarda nice engeller aştı

………..Kılıcını sarıp, yaren diye sevişti.

…………Çizdiği yolda amacına kavuştu.

166

Ağzından çıkan söz, ateş olup yaktı

Gücün karşısında eğilmez mi başlar?

Kılıç gözlerinde uzayarak aktı

Bilmem ki yerinden oynamaz mı taşlar?

……….Yıkarken ocaklar, kurdu birçok evi

………..Kılıcın kayması, bir sözün alevi

………...Oluşturdu Satuk Buğra gibi devi

*

Devler vardır sığmaz 

Sığmaz tarih denen hadiseye

Devler vardır sığmaz

Karınca yuvasında kaybolur gider

Ya keseceksin zaman ipini

Koparıp atacaksın bağını gökle yerin

Ya çevireceksin tersine atının nal iziyle

Çağların çevrilmeyen yüzünü

Ve dipten doruğa dolduracaksın

Bir ulusun

Gecesini gündüzünü

İşte o zaman seni

Ve senin türkülerini

Dile destan eder 

Bu iki yüzlü tarih.

İşte o zaman

Yeniden doğarsın, yeniden

Doğan her çocuğun adına 

Verilir adın

167

Ve

Unutulmazsın,

Unutulamazsın…

Satuk Buğra Han derler

Cihanı bir teknede yoğuracak olayı

Kendinde doğuran ilk ışık yolcusu işte

Zafer kalesini yükseltip sinesine

Sonra bayrağı oradan

Bütün bütün ülkesine

Işıtan, ışıyan o…

Ve

O günlerden beridir

Yılmadan, usanmadan

Bizi bize 

Taşıtan o, taşıyan o…

O tarih ki gönülde mertlik yakar ocaklar

Gelin görün ki zaman Türk soyunu kucaklar

Neden tersine dönmüş eksiklik neremizde?

Bu tarihi yazanlar, nereye asacaklar?

…………Büklüm büklüm mâziden âtiye akan ırmak

…………Miraçtan inip yere

………....Kutlu bir düzen kurmak

…………Arştan alıp bayrağı

…………Saatleri minarelerde, ilimle, aşkla

………….Türkçe yoğurmak

………….Ah ki ah..

…………..Ah ki ne ah!

168

O tarih ki kağanlar adaletten yanaydı

Anamın ellerini nakışlayan kınaydı

Gelin görün ki şimdi iz uydurup batıya

Bu zamanın tarihi, gerçekleri yasaklar

…Büklüm büklüm asırların göğsünden 

………. .Dolanan yollar

…………Yolları yollarda yol edip savuran

…………Bir kılıç, bir yumruk ve bir yürek

…………Kaşgar dolunayını dolayıp da ruhuna

…………Türkçe bir ses olup sisli sabahlara

…………İslâm’a Türk nakışlı süs katıp

………....Zamanı elleriyle 

…………Türkçe yoğurmak

………….Ah ki ah..

………….Ah ki ne ah!...

O tarih ki inandık âşık olduk İslâm’a

Sabah başlayan savaş tükenirdi akşama

Bu tarihte neleri anlatacağım ama

Riyâkâr buzu sarkar, yaprağında saçaklar

*

Ve

İlâhi bir emir ile

Yürüdü 

Doğudan, batıya

169

Kuzeyden, güneye..

Yürüdükçe önünde 

Diz çöktü diz; dört yön, dört yüz kere

İki cihan sevgilisi vardı sanki

At koşturan nefes nefese yanı başında

Sığmadı, sığamadı 

Göklere ve yerlere

……….Amuderya kıyısından başladı

………..Kış Kezekten, Karakurum düşledi

…………Çin eline savaş açıp kışladı

………….Bir baştan bir başa yaydı İslam’ı

…………..Doksan yaşını buldu

……………İlahi emir aldı

…………….Kalkıp Kaşgar’a geldi

……………..Orada öldü Satuk Buğra.

İnan, maya tutar mı döl almazsa bir dişi

Olana ister inan istersen inanma yan !

El âleme söyleme, sende kalsın gördüğün

Gör, düğün yeri olur, dirlik, birlik olursa.

Olursa eğer yeryüzü Cennet

Cennete gerek var mı bilinmez?

Bilinmezliğe düşerse insanoğlu

Oğlu tanımaz babasını.

*

170

Çağlar boyu İslâm’ın

Hem kılıcı, hem gülü

Bu yüce Türk Ulusu…

Açılanda avuçlar,

Amin diyende dudaklar

Satuk Buğra Han’dan

Dualar içinde dua saklar…

Dönende ağızda

Dönende bu dilimiz.

Ezan ezan toprağı

Kutlu kılan minaremiz

Ve

Biz…

Sonsuzdan sonsuza

Bizde ki biz…

 

171

İÇİNDEKİLER

2-Yaradılış Destanı………..…….………...4

3-Şu Destanı……………………...………32

4-Alp Er Tunga Destanı……….…….…..46

5-Oğuz Han Destanı………….………....76

6-Ergenekon Destanı…………...………100

7-Bozkurt Destanı…………….….….….115

8-Göç Destanı……………………...…...125

9-Satuk Buğra Han Destanı..……….…153